ซอลมิทริปแทน

Zolmitriptan (ซอลมิทริปแทน) เป็นยาในกลุ่มซีเล็คทีฟ เซโรโทนิน รีเซพเตอร์ อะโกนิสต์ (Selective Serotonin Receptor Agonists: SSRI) ใช้รักษาอาการปวดศีรษะไมเกรนและบรรเทาอาการอื่น ๆ ที่เกิดจากไมเกรน เช่น อาการคลื่นไส้ อาเจียน ความรู้สึกไวต่อแสงและเสียง เป็นต้น โดยยาชนิดนี้ออกฤทธิ์ทำให้หลอดเลือดบริเวณสมองหดตัวตีบลง ช่วยยับยั้งการส่งสัญญาณความรู้สึกเจ็บปวดไปยังสมอง และปิดกั้นการปล่อยสารบางชนิดที่ทำให้เกิดอาการอื่น ๆ ของไมเกรน แต่ยาชนิดนี้ไม่สามารถใช้ป้องกันหรือใช้ลดความถี่ของการเกิดอาการปวดศีรษะไมเกรนได้

เกี่ยวกับยา Zolmitriptan

กลุ่มยา	ซีเล็คทีฟ เซโรโทนิน รีเซพเตอร์ อะโกนิสต์
ประเภทยา	ยาตามใบสั่งแพทย์
สรรพคุณ	รักษาอาการปวดศีรษะจากไมเกรน
กลุ่มผู้ป่วย	เด็ก และผู้ใหญ่
รูปแบบของยา	ยาพ่นจมูก และยารับประทาน
การใช้ยาในหญิงตั้งครรภ์	Category C จากการศึกษาในสัตว์พบว่า ทำให้เกิด ความผิดปกติต่อตัวอ่อนในครรภ์สัตว์ แต่ไม่มีการศึกษาในมนุษย์ หรือไม่มีข้อมูลเพียงพอในการศึกษาทดลองในมนุษย์และสัตว์ ควรใช้ยาเมื่อพิจารณาแล้วว่า มีประโยชน์มากกว่าความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นต่อทารกในครรภ์

คำเตือนในการใช้ยา Zolmitriptan

ยา Zomitriptan มีข้อควรระวัง ดังนี้

• แจ้งให้แพทย์หรือเภสัชกรทราบหากมีประวัติแพ้ยา Zolmitriptan รวมถึงการแพ้ส่วนประกอบของยาและสารชนิดอื่น ๆ

• แจ้งให้แพทย์ทราบถึงประวัติทางการแพทย์และภาวะเจ็บป่วยที่กำลังเผชิญอยู่ โดยเฉพาะผู้ที่มีอาการของโรคตับ โรคไต โรคหัวใจ โรคที่เกี่ยวกับการเต้นของหัวใจ โรคหลอดเลือดหัวใจ ภาวะความดันโลหิตสูง โรคลมชัก หรือโรคที่ต้องใช้ยาไซเมทิดีนในการรักษา
• ห้ามใช้ยานี้ภายในเวลา 24 ชั่วโมงก่อนหรือหลังใช้ยาชนิดอื่นรักษาอาการปวดศีรษะจากไมเกรนชนิดอื่น

• ห้ามใช้ยานี้หากภายใน 14 วันที่ผ่านมามีการใช้ยากลุ่ม MAOI อย่างไอโซคาร์บอกซาซิด ลีเนโซลิด ฟีเนลซีน เซเลกิลีน ทรานิลซัยโปรมีน เมทิลีนบลู และราซากิลีน

• ผู้ป่วยหรือผู้ที่เคยป่วยด้วยโรคหัวใจ ภาวะความดันโลหิตสูง โรคหลอดเลือดสมอง อาการเจ็บหน้าอก กลุ่มอาการวูฟพาร์กินสันไวท์ซินโดรม หรือผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับระบบไหลเวียนโลหิตที่อาจส่งผลให้ร่างกายขาดเลือด ไม่ควรใช้ยาชนิดนี้
• แจ้งให้แพทย์หรือทันตแพทย์ทราบว่ากำลังใช้ยา Zolmitriptan ก่อนเข้ารับการผ่าตัด
• แจ้งให้แพทย์ทราบหากมีปัจจัยเสี่ยงที่อาจทำให้เป็นโรคหลอดเลือดหัวใจ เช่น เป็นโรคเบาหวาน สูบบุหรี่ มีภาวะอ้วน มีคอเลสเตอรอลสูง เป็นผู้ชายที่มีอายุมากกว่า 40 ปีขึ้นไป เป็นผู้หญิงที่อยู่ในวัยหมดประจำเดือนหรือเคยเข้ารับการผ่าตัดมดลูก หรือเคยมีบุคคลในครอบครัวป่วยเป็นโรคหัวใจ เป็นต้น
• เด็กที่มีอายุต่ำกว่า 18 ปี ยังไม่มีข้อมูลที่ชัดเจนถึงประโยชน์และโทษจากการใช้ยานี้ในผู้ที่มีอายุต่ำกว่า 18 ปี การใช้ยาจึงอยู่ภายใต้ดุลยพินิจของแพทย์ที่ให้การรักษา
• ยา Zolmitriptan ชนิดแตกตัวในช่องปากอาจมีส่วนผสมของฟีนิลอะลานีน ดังนั้น ผู้ที่ป่วยด้วยโรคฟีนิลคีโตนูเรียควรแจ้งให้แพทย์ทราบก่อนใช้ยา
• หลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์ การใช้สารเสพติด การขับรถ การใช้เครื่องจักร หรือการทำกิจกรรมที่ต้องอาศัยความตื่นตัวในระหว่างที่ใช้ยา จนกว่าจะแน่ใจว่ายาไม่ทำให้เกิดผลข้างเคียงที่เป็นอันตราย เนื่องจากยา Zolmitriptan อาจส่งผลให้มีอาการวิงเวียนหรือง่วงซึมได้
• เนื่องจากยังไม่ทราบแน่ชัดว่ายาชนิดนี้เป็นอันตรายต่อทารกในครรภ์หรือไม่ หากผู้ป่วยกำลังตั้งครรภ์หรือกำลังวางแผนมีบุตร ควรแจ้งให้แพทย์ทราบก่อนใช้ยา
• ไม่ควรให้นมบุตรในระหว่างที่ใช้ยาชนิดนี้ เนื่องจากยังไม่ทราบแน่ชัดว่ายาจะถูกส่งผ่านทางน้ำนมหรือไม่ ดังนั้น ผู้ที่อยู่ในช่วงให้นมบุตรควรปรึกษาแพทย์ก่อนให้นมบุตร

ปริมาณการใช้ยา Zolmitriptan

การใช้ยา Zomitriptan มีตัวอย่างการใช้ ดังนี้

ปวดศีรษะไมเกรน
ตัวอย่างการใช้ยา Zolmitriptan เพื่อรักษาอาการปวดศีรษะไมเกรน

ชนิดพ่นจมูก
ผู้ใหญ่ พ่นยาที่รูจมูกแต่ละข้างในปริมาณ 5 มิลลิกรัมต่อ 1 ครั้ง โดยให้พ่นยาทันทีเมื่อมีอาการ และพ่นยาอีกครั้งหากมีอาการเกิดขึ้นอีกครั้ง โดยในการพ่นยาครั้งต่อไปให้พ่นหลังจากการพ่นยาครั้งแรกเป็นเวลาอย่างน้อย 2 ชั่วโมง ปริมาณสูงสุด 10 มิลลิกรัมต่อวัน

เด็ก อายุตั้งแต่ 12 ปีขึ้นไป พ่นยาที่รูจมูกแต่ละข้างในปริมาณ 2.5 มิลลิกรัมต่อ 1 ครั้ง โดยให้พ่นยาทันทีเมื่อมีอาการ และพ่นยาอีกครั้งหากมีอาการเกิดขึ้นอีกครั้ง โดยในการพ่นยาครั้งต่อไปให้พ่นหลังจากการพ่นยาครั้งแรกเป็นเวลาอย่างน้อย 2 ชั่วโมง ปริมาณสูงสุด 10 มิลลิกรัมต่อวัน

ชนิดรับประทาน
ผู้ใหญ่ รับประทานยาปริมาณเริ่มต้น 2.5 มิลลิกรัม โดยการรับประทานยาครั้งต่อไปให้รับประทานห่างจากครั้งแรกอย่างน้อย 2 ชั่วโมง ในกรณีที่มีอาการเกิดขึ้นอีกครั้งภายในเวลา 1 วัน โดยปริมาณสูงสุด 10 มิลลิกรัมต่อวัน

การใช้ยา Zolmitriptan

ยา Zolmitriptan มีวิธีการใช้ ดังนี้

• ใช้ยา Zolmitriptan ทันทีที่มีอาการปวดศีรษะไมเกรน โดยปฏิบัติตามคำแนะนำที่อยู่บนฉลากยาอย่างเคร่งครัด
• รับประทานยา Zolmitriptan ชนิดเม็ดทั่วไปโดยกลืนยาลงไปทั้งเม็ดพร้อมกับน้ำ ส่วนยาเม็ดชนิดแตกตัวในช่องปากต้องปล่อยให้ยาละลายในปากโดยห้ามเคี้ยวหรือกลืนทั้งเม็ด เมื่อยาละลายหมดแล้วจึงดื่มน้ำตาม
• ห้ามใช้ยาในปริมาณมากหรือน้อยกว่าที่แพทย์แนะนำหรือที่ฉลากระบุไว้ และห้ามใช้ยาเกินกว่าระยะเวลาที่กำหนด เพราะการใช้ยาเกินกว่าปริมาณที่กำหนดอาจทำให้อาการปวดศีรษะแย่ลงได้
• ห้ามให้ผู้อื่นใช้ยานี้ และห้ามใช้ยาของผู้อื่น
• หากมีอาการปวดศีรษะไมเกรนมากกว่า 4 ครั้งภายใน 1 เดือน หรือใช้ยาแล้วอาการไม่ดีขึ้นหรือแย่ลง ควรแจ้งให้แพทย์ทราบทันที
• ควรเข้ารับการตรวจระดับความดันโลหิต รวมถึงเข้ารับการตรวจการทำงานของหัวใจอย่างสม่ำเสมอในระหว่างที่ใช้ยานี้
• เก็บยาไว้ในอุณหภูมิห้อง ให้ห่างจากความร้อน ความชื้น และแสงแดด ให้พ้นจากมือเด็กและสัตว์เลี้ยง รวมทั้งห้ามเก็บยาไว้ในห้องน้ำ

ผลข้างเคียงจากการใช้ยา Zolmitriptan

การใช้ยา Zolmitriptan อาจทำให้เกิดผลข้างเคียงที่พบได้ทั่วไป เช่น รู้สึกเจ็บหรือแน่นที่หน้าอกหรือลำคอ ปากแห้ง ปวดท้อง ง่วงซึม รู้สึกเหนื่อย หน้าแดง รู้สึกร้อน หรือรู้สึกคล้ายถูกเข็มหรือของแหลมทิ่ม เป็นต้น

อย่างไรก็ตาม หากผู้ป่วยมีอาการตามที่กล่าวมาข้างต้น หรือมีผลข้างเคียงอื่น ๆ ดังต่อไปนี้ ควรปรึกษาแพทย์

• อาการของภาวะหัวใจล้มเหลว เช่น รู้สึกเจ็บหรือเหมือนถูกกดที่หน้าอก ความรู้สึกเจ็บแพร่กระจายไปยังบริเวณขากรรไกรหรือไหล่ คลื่นไส้ และมีเหงื่อออกมาก เป็นต้น
• หัวใจเต้นแรง และเวียนศีรษะ
• รู้สึกแน่นบริเวณหน้าอก ขากรรไกร หรือลำคอ
• ปวดท้องอย่างเฉียบพลันและรุนแรง ท้องเสีย และอุจจาระมีเลือดปน
• กลุ่มอาการระดับสารเซโรโทนินในร่างกายสูง ซึ่งอาจมีอาการ เช่น กระสับกระส่าย เห็นภาพหลอน มีไข้ หัวใจเต้นเร็ว คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย เป็นลม หรือสูญเสียการทำงานประสานกันของอวัยวะต่าง ๆ ในร่างกาย เป็นต้น

ยิ่งไปกว่านั้น ควรรีบพบแพทย์ทันทีเมื่อมีอาการแพ้ยาหรือสัญญาณของอาการแพ้ยา เช่น ลมพิษ หายใจลำบาก มีอาการบวมบริเวณใบหน้า ปาก ริมฝีปาก ลิ้น หรือลำคอ เป็นต้น