Isoniazid (ไอโซไนอาซิด)

Isoniazid (ไอโซไนอาซิด) เป็นยาปฏิชีวนะที่มีฤทธิ์ช่วยหยุดการเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรีย นำมาใช้ป้องกันและรักษาวัณโรค โดยอาจใช้ร่วมกับยารักษาวัณโรคชนิดอื่นด้วย นอกจากนี้ อาจใช้รักษาโรคอื่น ๆ ตามดุลยพินิจของแพทย์

ยา Isoniazid  มีข้อห้ามใช้และอาจเกิดผลข้างเคียงได้ ดังนั้น การใช้ยาควรอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์และเภสัชกรเสมอ

เกี่ยวกับยา Isoniazid

กลุ่มยา	ยารักษาวัณโรค
ประเภทยา	ยาตามใบสั่งแพทย์
สรรพคุณ	รักษาวัณโรค
กลุ่มผู้ป่วย	ผู้ใหญ่ เด็ก
รูปแบบของยา	ยาฉีด ยารับประทาน

คำเตือนในการใช้ยา Isoniazid

• แจ้งให้แพทย์ทราบก่อนใช้ยานี้ หากมีประวัติแพ้ยาหรือส่วนประกอบของยาชนิดนี้ รวมถึงการแพ้ยาชนิดอื่น อาหาร หรือสารใด ๆ
• หลีกเลี่ยงการใช้ยา Isoniazid หากกำลังป่วยเป็นโรคตับ มีประวัติแพ้ยาชนิดนี้อย่างรุนแรง เคยเป็นโรคตับอักเสบหรือตับผิดปกติจากการใช้ยานี้ หรือมีประวัติเกิดผลข้างเคียงจากการใช้ยานี้ เช่น มีไข้ หนาวสั่น ปวดข้อ ข้อบวม เป็นต้น
• แจ้งให้แพทย์ทราบก่อนใช้ยานี้ หากเป็นโรคไต โรคเบาหวาน ขาดสารอาหาร โรคเอดส์ เส้นประสาทผิดปกติจนทำให้เกิดอาการเจ็บ อ่อนแรง หรือชา ดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำทุกวัน กำลังใช้ยาชนิดยาฉีด มีประวัติติดเชื้อ HIV เคยเป็นโรคตับหรือเคยจำเป็นต้องหยุดใช้ยานี้ด้วยเหตุผลใดก็ตาม
• ผู้ป่วยอายุ 35 ปีขึ้นไปอาจต้องเข้ารับการตรวจค่าเอนไซม์ของตับก่อนเริ่มต้นการรักษาด้วยยานี้ เพื่อความปลอดภัยของผู้ป่วย
• ยานี้อาจทำให้เกิดความผิดปกติต่อตับอย่างรุนแรงในขณะใช้ยาหรือหลังจากหยุดใช้ยาไปแล้ว บางรายอาจถึงขึ้นเสียชีวิตได้ โดยเฉพาะผู้ที่มีอายุระหว่าง 35-65 ปี และมีแนวโน้มเกิดขึ้นในเพศหญิงมากกว่าเพศชาย อีกทั้งจะยิ่งมีความเสี่ยงสูงขึ้นในช่วงหลังคลอดบุตร
• ระหว่างที่ใช้ยานี้ ให้หลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์ เพราะอาจเพิ่มความเสี่ยงให้เกิดความเสียหายต่อตับ
• ระหว่างที่ใช้ยานี้ ผู้ป่วยอาจต้องหลีกเลี่ยงอาหารบางชนิด เช่น ไวน์แดง ชีส เนื้อแห้ง ทูน่า และปลาชนิดอื่น ๆ
• ผู้ที่ตั้งครรภ์ วางแผนมีบุตร หรือกำลังให้นมบุตร ควรปรึกษาแพทย์ถึงข้อดีและข้อเสียของยาก่อนใช้ยานี้

ปริมาณการใช้ยา Isoniazid

ปริมาณและระยะเวลาในการใช้ยาขึ้นอยู่กับลักษณะการติดเชื้อและดุลยพินิจของแพทย์ผู้รักษา โดยมีตัวอย่างการใช้ยา ดังนี้

วัณโรค

ยาฉีดเข้าทางกล้ามเนื้อ

• ผู้ใหญ่ ฉีดยาเข้าทางกล้ามเนื้อ 5 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม ปริมาณไม่เกิน 300 มิลลิกรัม/วัน วันละ 1 ครั้ง หรือฉีดยาเข้าทางกล้ามเนื้อ 15 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม ปริมาณไม่เกิน 900 มิลลิกรัม/วัน สัปดาห์ละ 2 หรือ 3 ครั้ง
• เด็ก ฉีดยาเข้าทางหลอดเลือดดำ 10-15 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม ปริมาณไม่เกิน 300 มิลลิกรัม/วัน วันละ 1 ครั้ง หรือฉีดยา 20-40มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม ปริมาณไม่เกิน 900 มิลลิกรัม/วัน สัปดาห์ละ 2 หรือ 3 ครั้ง

ยาชนิดรับประทาน

• ผู้ใหญ่ รับประทานยา 5 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม ปริมาณไม่เกิน 300 มิลลิกรัม/วัน วันละ 1 ครั้ง หรือรับประทานยา 15 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม ปริมาณไม่เกิน 900 มิลลิกรัม/วัน สัปดาห์ละ 2 หรือ 3 ครั้ง
• เด็ก รับประทานยาปริมาณ 10-15 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม ปริมาณไม่เกิน 300 มิลลิกรัม/วัน วันละ 1 ครั้ง หรือรับประทานยา 20-40 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม ปริมาณไม่เกิน 900 มิลลิกรัม/วัน สัปดาห์ละ 2 หรือ 3 ครั้ง

การใช้ยา Isoniazid

• ใช้ยาตามฉลากและตามคำสั่งแพทย์อย่างเคร่งครัด ไม่ใช้ยานี้ในปริมาณมากกว่า น้อยกว่า หรือติดต่อกันนานกว่าที่แพทย์แนะนำ หากมีข้อสงสัยควรสอบถามแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยาเสมอ
• รับประทานยาในขณะที่ท้องว่าง อย่างน้อย 1 ชั่วโมง ก่อนอาหาร หรือ 2 ชั่วโมง หลังอาหาร
• ใช้ยา Isoniazid ให้ครบตามปริมาณที่แพทย์สั่ง แม้ว่าอาการจะดีขึ้นแล้วก็ตาม เพราะหากขาดยาอาจทำให้เสี่ยงต่อการติดเชื้อซ้ำซ้อนหรือเกิดเชื้อดื้อยา
• ระหว่างที่ใช้ยานี้ ผู้ป่วยอาจต้องรับประทานวิตามิน บี 6 เสริมตามที่แพทย์สั่ง
• ระหว่างที่ใช้ยานี้ผู้ป่วยอาจได้รับการตรวจการทำงานของตับเป็นประจำ
• ห้ามให้ผู้อื่นใช้ยานี้ และห้ามใช้ยาของผู้อื่น
• แจ้งให้แพทย์ทราบหากอาการไม่ดีขึ้นหรือแย่ลง
• หากสงสัยว่าตนใช้ยาเกินกว่าปริมาณที่กำหนด ควรแจ้งให้แพทย์ทราบทันที
• หากลืมใช้ยาตามเวลาที่กำหนด ให้ใช้ยาได้ทันที แต่หากใกล้ถึงเวลาใช้ยาในรอบถัดไป ให้ข้ามไปใช้ยารอบต่อไป ห้ามเพิ่มปริมาณยาเป็น 2 เท่า
• เก็บยาไว้ที่อุณหภูมิห้อง ห่างจากความชื้น ความร้อน แสงแดด และปิดฝาขวดยาให้สนิทเมื่อไม่ได้ใช้
• ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรถึงวิธีเก็บยาและวิธีกำจัดยาที่ไม่ได้ใช้แล้วอย่างเหมาะสม

ผลข้างเคียงจากการใช้ยา Isoniazid

การใช้ยา Isoniazid อาจทำให้เกิดผลข้างเคียง ได้แก่ เหน็บ ชา แสบมือและเท้า คลื่นไส้ อาเจียน ท้องไส้ปั่นป่วน และมีผลตรวจการทำงานของตับผิดปกติ หากอาการดังกล่าวไม่หายไปหรือรบกวนการใช้ชีวิตประจำวัน ผู้ป่วยควรไปพบแพทย์

หากพบผลข้างเคียงที่รุนแรงจากการใช้ยา Isoniazid ดังต่อไปนี้ ควรหยุดใช้ยาและไปพบแพทย์ทันที

• ปวดท้องส่วนบน เบื่ออาหาร คลื่นไส้
• รู้สึกไม่สบายหรืออ่อนเพลียกะทันหัน มีไข้ติดต่อกัน 3 วัน ขึ้นไป
• ปัสสาวะสีเข้ม อุจจาระสีซีด ดีซ่าน
• เจ็บลึก ๆ ภายในดวงตา มีการเปลี่ยนแปลงทางการมองเห็น
• สับสน ชัก
• มีปัญหาเรื่องความจำ ความคิดหรือพฤติกรรมผิดปกติ
• ผิวซีด มีรอยช้ำหรือเลือดออกง่าย
• อาการแพ้ยา เช่น ลมพิษ หายใจลำบาก หน้าบวม คอบวม หรือเกิดปฏิกิริยาแพ้ทางผิวหนัง ซึ่งอาจทำให้มีมีไข้ เจ็บคอ แสบตา เจ็บผิว มีผื่นแดงหรือม่วงกระจายตามร่างกายจนทำให้เกิดแผลพุพองและผิวซีด

นอกจากนี้ หากผู้ป่วยพบอาการผิดปกติใด ๆ เพิ่มเติม ควรรีบแจ้งให้แพทย์ทราบด้วยเช่นกัน