Leucovorin (ลูวโคโวริน)

Leucovorin (ลูวโคโวริน) เป็นกรดโฟลิกรูปแบบหนึ่ง ซึ่งออกฤทธิ์ช่วยสร้างและรักษาเซลล์ที่ปกติ ช่วยป้องกันการเปลี่ยนแปลงของดีเอ็นเอ (DNA) ที่อาจนำไปสู่โรคมะเร็ง ใช้ลดผลข้างเคียงจากการใช้ยาบางชนิดหรือการใช้ยาเกินขนาดโดยไม่ได้ตั้งใจ เช่น ยาเมโธเทรกเสท ยาไพริเมทามีน ยาไตรเมโทพริม เป็นต้น ใช้ร่วมกับการรักษาโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่หรือโรคมะเร็งบางชนิด รวมทั้งรักษาหรือป้องกันโรคความผิดปกติของเซลล์เม็ดเลือดแดง เช่น เกล็ดเลือดต่ำ ภาวะโลหิตจาง และภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำ เป็นต้น หรืออาจใช้รักษาโรคอื่น ๆ ตามดุลยพินิจของแพทย์

ยา Leucovorin มีข้อห้ามใช้และอาจเกิดผลข้างเคียงได้ ดังนั้น การใช้ยาควรอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์และเภสัชกรเสมอ

เกี่ยวกับยา Leucovorin

กลุ่มยา	กรดโฟลิก
ประเภทยา	ยาตามใบสั่งแพทย์
สรรพคุณ	ช่วยสร้างและรักษาเซลล์ที่ปกติ ลดผลข้างเคียงจากการใช้ยาบางชนิด
กลุ่มผู้ป่วย	เด็ก ผู้ใหญ่
รูปแบบของยา	ยาฉีด

คำเตือนในการใช้ยา Leucovorin

• แจ้งให้แพทย์ทราบก่อนใช้ยานี้ หากมีประวัติแพ้ยาหรือส่วนประกอบของยาชนิดนี้ แพ้อาหาร สารใด ๆ รวมไปถึงยาอื่น ๆ โดยเฉพาะยารักษาอาการชักบางชนิด เช่น ฟีโนบาร์บิทัล และเฟนิโทอิน เป็นต้น  
• แจ้งให้แพทย์หรือทันตแพทย์ทราบเกี่ยวยาหรือผลิตภัณฑ์อื่น ๆ ที่กำลังใช้อยู่ ก่อนเข้ารับการผ่าตัดใด ๆ
• ผู้ป่วยโรคโลหิตจางที่มีสาเหตุจากการขาดวิตามินบี 12 ไม่ควรใช้ยานี้
• แจ้งให้แพทย์ทราบก่อนใช้ยา หากป่วยเป็นโรคตับ โรคไต มีปัญหาในการหายใจ และมีภาวะขาดน้ำ
• แจ้งให้แพทย์ทราบเกี่ยวกับยาทุกชนิดที่กำลังใช้อยู่ เพราะมียาหลายชนิดที่อาจมีปฏิกิริยากับยานี้
• ผู้ที่ตั้งครรภ์ วางแผนมีบุตร หรือกำลังให้นมบุตร ควรปรึกษาแพทย์ถึงข้อดีและข้อเสียของยาก่อนใช้ยานี้

ปริมาณการใช้ยา Leucovorin

ปริมาณและระยะเวลาในการใช้ยาขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์ผู้รักษา โดยมีตัวอย่างการใช้ยา ดังนี้

รักษามะเร็งลำไส้ใหญ่

ผู้ใหญ่ ฉีดยาปริมาณ 200 มิลลิกรัม/พื้นที่ผิวกาย 1 ตารางเมตร วันละ 1 ครั้ง เป็นระยะเวลา 5 วัน โดยฉีดเข้าทางหลอดเลือดดำช้า ๆ อย่างน้อย 3 นาที และตามด้วยยาฟลูออโรยูราซิล หรือฉีดยาเข้าทางหลอดเลือดดำ 20 มิลลิกรัม/พื้นที่ผิวกาย 1 ตารางเมตร ตามด้วยยาฟลูออโรยูราซิล วันละ 1 ครั้ง เป็นระยะเวลา 5 วัน

เด็ก ใช้ปริมาณยาเท่ากับผู้ใหญ่

ลดผลข้างเคียงจากการใช้ยา Methotrexate

ผู้ใหญ่ ใช้ยาปริมาณประมาณ 10 มิลลิกรัม/พื้นที่ผิวกาย 1 ตารางเมตร โดยฉีดเข้าทางหลอดเลือดดำหรือฉีดเข้าทางกล้ามเนื้อ 1 ครั้งทุก 6 ชั่วโมงจนครบ 10 ครั้ง โดยเริ่มใช้ยา Leucovorin หลังจากเริ่มใช้ยา Methotrexate ผ่านไป 24 ชั่วโมง

เด็ก ใช้ปริมาณยาเท่ากับผู้ใหญ่

อื่น ๆ หากร่างกายคนไข้มีปัญหาในการขจัดยา Methotrexate ส่วนเกินหรือได้รับยาดังกล่าวมากเกินไป ให้ใช้ยา Leucovorin ปริมาณ 10 มิลลิกรัม/พื้นที่ผิวกาย 1 ตารางเมตร ฉีดเข้าทางหลอดเลือดหรือกล้ามเนื้อทุก 6 ชั่วโมง จนกว่าระดับของยา Methotrexate จะลดลงสู่ระดับที่เหมาะสม

การใช้ยา Leucovorin

• โดยทั่วไปจะใช้ยานี้ในสถานพยาบาล ซึ่งควรใช้ตามคำสั่งแพทย์อย่างเคร่งครัด ไม่ใช้ยาในปริมาณมากกว่า น้อยกว่า หรือติดต่อกันนานกว่าที่แพทย์แนะนำ หากมีข้อสงสัยควรสอบถามแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยาเสมอ
• การใช้ยา Leucovorin เพื่อรักษาภาวะใช้ยาเกินขนาด ควรเริ่มใช้ยาให้เร็วที่สุดเพื่อประสิทธิภาพในการรักษา และควรใช้ยาเวลาเดียวกันทุกวัน
• ระหว่างที่ใช้ยานี้ ผู้ป่วยอาจต้องเข้ารับการตรวจบ่อยครั้ง เพื่อให้แพทย์สามารถระบุระยะเวลาในการใช้ยารักษาได้
• หากสงสัยว่าตนใช้ยาเกินกว่าปริมาณที่กำหนด ควรแจ้งให้แพทย์ทราบทันที แม้ว่าโดยปกติแล้วจะไม่ทำให้เกิดผลข้างเคียงที่เป็นอันตราย แต่การใช้ยา Leucovorin เกินกว่าปริมาณที่กำหนดอาจทำให้ยาอื่น ๆ ลดประสิทธิภาพลงได้
• เก็บยาไว้ที่อุณหภูมิห้อง ให้ห่างจากความชื้น แสงแดด และความร้อน

ผลข้างเคียงจากการใช้ยา Leucovorin

การใช้ยา Leucovorin โดยส่วนใหญ่จะไม่ทำให้เกิดผลข้างเคียง แต่หากพบผลข้างเคียงที่รุนแรงจากการใช้ยาดังต่อไปนี้ ควรหยุดใช้ยาและไปพบแพทย์ทันที

• อาการแพ้ยา เช่น ลมพิษ มีผื่นขึ้น หายใจลำบาก หน้าบวม ริมฝีปากบวม ลิ้นบวม คอบวม เวียนศีรษะรุนแรง เป็นต้น
• มีปัญหาในการกลืน หรือหายใจติดขัด
• คัน
• ท้องเสีย

นอกจากนี้ หากผู้ป่วยพบอาการผิดปกติใด ๆ เพิ่มเติม ควรรีบแจ้งให้แพทย์ทราบด้วยเช่นกัน