แซมอี (SAM-e)

SAM-e (S-Adenosylmethionine) หรือแซมอี เป็นโมเลกุลในร่างกายที่พบได้ตามธรรมชาติอันมีส่วนสำคัญในกระบวนการทำงานของร่างกาย และเป็นสารที่สามารถสังเคราะห์ได้ในห้องปฏิบัติการ เชื่อกันว่า อาจนำมาใช้เป็นทางเลือกในการรักษาหรือบรรเทาอาการจากปัญหาสุขภาพต่าง ๆ อาทิ โรคซึมเศร้า โรคข้อเสื่อม หรือโรคตับ โดย SAM-e จะมีส่วนช่วยสร้าง กระตุ้น และย่อยสลายสารเคมีในร่างกาย อย่างฮอร์โมน โปรตีน และยาบางชนิด 

นอกจากนี้สารชนิดนี้ยังนำมาใช้กับโรควิตกกังวล ปวดหลัง โรคไฟโบรมัยอัลเจีย (Fibromyalgia) และโรคอื่น ๆ ทว่าในปัจจุบันยังไม่มีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ที่เพียงพอจะรองรับประสิทธิภาพและความปลอดภัยในด้านเหล่านี้อย่างแน่ชัด

เกี่ยวกับยา SAM-e

กลุ่มยา	ผลิตภัณฑ์อาหารเสริม
ประเภทยา	หาซื้อได้เอง
สรรพคุณ	รักษาและบรรเทาอาการจากโรคซึมเศร้า โรคข้อเสื่อม หรือโรคตับ
กลุ่มผู้ป่วย	ผู้ใหญ่
รูปแบบของยา	ยารับประทาน
การใช้ยาในหญิงตั้งครรภ์และผู้ให้นมบุตร	เนื่องจากยังไม่มีการระบุหมวดหมู่ของ SAM-e สำหรับการใช้ยาในหญิงตั้งครรภ์ สตรีมีครรภ์หรือผู้ให้นมบุตรจึงควรใช้สารนี้ภายใต้คำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด เพราะอาจเป็นอันตรายต่อทารกในครรภ์ หรืออาจซึมผ่านน้ำนมแม่และก่อให้เกิดอันตรายต่อทารกได้

คำเตือนในการใช้ยา SAM-e 

เพื่อให้เกิดความปลอดภัยในการใช้ SAM-e ผู้ป่วยควรระมัดระวังและปฏิบัติตามคำแนะนำดังต่อไปนี้

• แจ้งให้แพทย์ทราบก่อนใช้ผลิตภัณฑ์อาหารเสริม หากมีประวัติแพ้สารหรือส่วนประกอบของสารชนิดนี้ รวมถึงยาและสารอื่น ๆ เพราะอาจทำให้เกิดอาการแพ้ยาหรือเกิดผลข้างเคียงอื่น ๆ ตามมา
• แจ้งให้แพทย์ทราบหากผู้ป่วยกำลังใช้ยา วิตามิน หรือสมุนไพรทุกชนิด เพราะตัวยาอาจทำปฏิกิริยากับสารชนิดนี้จนเกิดผลข้างเคียงหรือมีประสิทธิภาพลดลง 
• แจ้งให้แพทย์ทราบก่อนใช้ผลิตภัณฑ์อาหารเสริม หากผู้ป่วยเป็นโรคไบโพลาร์ โรคพาร์กินสัน และโรคเบาหวาน เพราะอาจทำให้ผู้ป่วยมีอาการแย่ลงหรือเป็นอันตรายได้
• ห้ามผู้ป่วยรับประทาน SAM-e หากกำลังใช้ยาต้านเศร้าในกลุ่มเอ็มเอโอไอ (MAOI) ในช่วง 14 วันก่อนหน้า เพราะอาจทำปฏิกิริยาต่อกันจนเป็นอันตรายต่อร่างกาย เช่น ยาไอโซคาร์บอกซาซิด (Isocarboxazid) ยาลีเนโซลิด (Linezolid) ยาเมทิลีนบลูชนิดฉีด (Methylene Blue) ยาฟีเนลซีน (Phenelzine) ยาราซากิลีน (Rasagiline) ยาเซเลกิลีน (Selegiline) ยาทรานิลซัยโปรมีน (Tranylcypromine) เป็นต้น  
• ผู้ป่วยที่กำลังใช้ยารักษาโรคซึมเศร้าที่สั่งจ่ายโดยแพทย์ไม่ควรใช้ SAM-e
• งดรับประทานผลิตภัณฑ์อาหารเสริมชนิดนี้ก่อนการผ่าตัดหรือทันตกรรมใด ๆ อย่างน้อย 2 สัปดาห์ เพราะอาจส่งผลกระทบต่อระบบประสาทส่วนกลาง
• สารชนิดนี้มีจำหน่ายในรูปแบบของผลิตภัณฑ์สมุนไพรหรืออาหารเสริม ซึ่งบางยี่ห้ออาจปนเปื้อนโลหะหนักหรือตัวยาชนิดอื่น ๆ และในปัจจุบันยังไม่ได้รับการรับรองจากองค์การอาหารและยาแห่งสหรัฐอเมริกา (Food Drug Administration: FDA) รวมถึงหน่วยงานภาครัฐในประเทศไทยที่เกี่ยวข้อง จึงควรศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมก่อนการเลือกซื้อโดยคำนึงถึงความน่าเชื่อถือของทั้งผู้ผลิตและตัวผลิตภัณฑ์ เพื่อเพิ่มความปลอดภัยต่อตัวเองให้ได้มากที่สุด 
• ห้ามสตรีมีครรภ์หรือผู้ให้นมบุตรใช้สารนี้โดยปราศจากคำแนะนำจากแพทย์ เพราะอาจเป็นอันตรายต่อทารกในครรภ์ หรืออาจซึมผ่านน้ำนมแม่และก่อให้เกิดอันตรายต่อทารกได้ 

ปริมาณการใช้ SAM-e

โดยทั่วไปแล้ว สาร SAM-e ในผลิตภัณฑ์อาหารเสริมแต่ละยี่ห้ออาจมีสูตร สัดส่วน รวมถึงปริมาณและระยะเวลาในการใช้ที่แตกต่างกันไป ผู้ใช้จึงควรอ่านฉลากบรรจุภัณฑ์หรือปรึกษาเภสัชกรก่อนเสมอ โดยจะมีตัวอย่างปริมาณการใช้สาร ดังนี้

รักษาและบรรเทาโรคซึมเศร้า

ตัวอย่างการใช้ SAM-e เพื่อรักษาและบรรเทาโรคซึมเศร้า

ผู้ใหญ่ รับประทานสารปริมาณ 200–1,600 มิลลิกรัม/วัน   

รักษาและบรรเทาโรคข้อเสื่อม

ตัวอย่างการใช้ SAM-e เพื่อรักษาและบรรเทาโรคข้อเสื่อม

ผู้ใหญ่ เลือกรับประทานได้ดังนี้  

• เริ่มรับประทานสารปริมาณ 1,200 มิลลิกรัม/วัน จากนั้นให้รับประทานที่ปริมาณ 400 มิลลิกรัม
• รับประทานสารปริมาณ 600–1,200 มิลลิกรัม แบ่งรับประทาน 3 ครั้ง/วัน  

รักษาและบรรเทาโรคตับ

ตัวอย่างการใช้ SAM-e เพื่อรักษาและบรรเทาโรคตับ

ผู้ใหญ่ รับประทานสารปริมาณ 800–1,000 มิลลิกรัม/วัน  

การใช้ SAM-e

วิธีการใช้ SAM-e เพื่อความปลอดภัย มีดังนี้

• ใช้ผลิตภัณฑ์อาหารเสริมตามฉลากและตามคำสั่งแพทย์หรือเภสัชกรอย่างเคร่งครัด ไม่ใช้สารเกินปริมาณที่กำหนดไว้บนฉลาก หากมีข้อสงสัยใด ๆ ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้เสมอ
• แจ้งให้แพทย์ทราบ หากผู้ป่วยใช้ SAM-e แล้วอาการไม่ดีขึ้นหรือมีอาการแย่ลง 
• หากผู้ป่วยลืมใช้ SAM-e แล้วใกล้ช่วงเวลาของสารรอบถัดไป ให้ข้ามไปใช้สารตามเวลาปกติ โดยห้ามเพิ่มปริมาณสารเป็น 2 เท่า
• หากผู้ป่วยใช้สารเกินปริมาณที่กำหนด ควรรีบไปพบแพทย์ทันที
• เก็บสารไว้ที่อุณหภูมิห้อง ไม่ควรเก็บในที่ที่มีความร้อนและความชื้น 

ผลข้างเคียงจากการใช้ SAM-e

โดยทั่วไป การใช้แซมอีโดยเฉพาะในปริมาณมากอาจส่งผลให้ผู้ป่วยปวดศีรษะ เวียนศีรษะ รู้สึกวิตกกังวลหรือประหม่า อาเจียน ไม่สบายท้อง ท้องเสีย ท้องผูก มีแก๊สในกระเพาะอาหาร ปากแห้ง มีเหงื่อออกมากขึ้น หรือมีปัญหาในการนอนหลับได้ หากอาการไม่ดีขึ้นหรือแย่ลง ควรแจ้งให้แพทย์ทราบ เพื่อตรวจวินิจฉัยและรับการรักษาที่เหมาะสม

ในกรณีที่พบสัญญาณของการแพ้ยา โดยอาจสังเกตได้จากอาการ อาทิ ลมพิษ หายใจลำบาก และอาการบวมบริเวณใบหน้า ริมฝีปาก ลิ้น และลำคอ ควรรีบไปพบแพทย์ทันที 

อย่างไรก็ตาม ผู้ป่วยอาจมีผลข้างเคียงหรือความผิดปกติอื่น ๆ นอกเหนือจากที่กล่าวมาข้างต้น หรือไม่มีอาการใดแสดงออกมาเลยก็ได้ หากอาการที่เกิดขึ้นไม่ยอมหายไปหรือมีอาการรุนแรงขึ้น ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการรักษาโดยเร็ว