Perphenazine (เพอร์เฟนาซีน)

Perphenazine (เพอร์เฟนาซีน) เป็นยาระงับอาการทางจิตที่ออกฤทธิ์ช่วยปรับสมดุลของสารสื่อประสาทในสมอง เช่น สารโดพามีน เป็นต้น โดยนำมาใช้รักษาอาการอาเจียนและคลื่นไส้รุนแรง ภาวะแมเนียหรืออารมณ์ดีผิดปกติ อาการวิกลจริต และโรคจิตเภท นอกจากนี้ อาจใช้รักษาโรคอื่น ๆ ตามดุลยพินิจของแพทย์ด้วย

ยา Perphenazine มีข้อห้ามใช้และอาจเกิดผลข้างเคียงได้ ดังนั้น การใช้ยาควรอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์และเภสัชกรเสมอ

เกี่ยวกับยา Perphenazine

กลุ่มยา	ยาระงับอาการทางจิต
ประเภทยา	ยาตามใบสั่งแพทย์
สรรพคุณ	รักษาอาการอาเจียนและคลื่นไส้รุนแรง โรคอารมณ์สองขั้ว อาการวิกลจริต และโรคจิตเภท
กลุ่มผู้ป่วย	ผู้ใหญ่
รูปแบบของยา	ยาฉีด ยารับประทาน

คำเตือนในการใช้ยา Perphenazine

• แจ้งให้แพทย์ทราบก่อนใช้ยาหากมีประวัติแพ้ยาหรือส่วนประกอบของยาชนิดนี้ และแพ้ยาชนิดอื่น อาหาร หรือสารใด ๆ
• แจ้งให้แพทย์ทราบเกี่ยวกับยาทุกชนิดที่กำลังใช้อยู่ ทั้งยาที่แพทย์สั่ง ยาที่ซื้อใช้ด้วยตนเอง วิตามิน และสมุนไพร เพราะมียาหลายชนิดที่อาจมีปฏิกิริยากับยานี้
• แจ้งให้แพทย์ทราบก่อนใช้ยา หากเป็นโรคเลือด โรคไขกระดูก สมองผิดปกติ โรคตับ เซลล์เม็ดเลือดขาวต่ำ หรือมีภาวะง่วงซึมอย่างมาก
• หลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์ในระหว่างที่ใช้ยานี้
• แจ้งให้แพทย์ทราบก่อนใช้ยาหากดื่มแอลกอฮอล์หรือใช้ยาอื่น ๆ ในปริมาณมาก เพราะอาจทำให้การตอบสนองของร่างกายช้าลง
• แจ้งให้แพทย์ พยาบาล เภสัชกร และทันตแพทย์ทราบว่ากำลังใช้ยานี้ ก่อนเข้ารับการรักษาใด ๆ
• ห้ามหยุดใช้ยาด้วยตนเองโดยไม่ปรึกษาแพทย์ เพราะอาจทำให้เกิดอาการถอนยาได้
• ระหว่างที่ใช้ยานี้ ผู้ป่วยต้องเข้ารับการตรวจเลือดตามที่แพทย์สั่งเสมอ
• หลีกเลี่ยงการขับรถหรือการทำกิจกรรมที่ต้องอาศัยความตื่นตัวในระหว่างที่ใช้ยานี้ จนกว่าจะแน่ใจว่ายาไม่ทำให้เกิดผลข้างเคียงที่เป็นอันตราย
• ระมัดระวังในการลุกขึ้นจากท่านั่งหรือท่านอนและการขึ้นลงบันได เพื่อลดความเสี่ยงของอาการวิงเวียนหรือหมดสติ ซึ่งอาจทำให้เกิดอุบัติเหตุได้
• ผู้ป่วยโรคเบาหวานต้องได้รับการตรวจและเฝ้าดูระดับน้ำตาลในเลือดในระหว่างที่ใช้ยา
• ห้ามให้เด็กอายุต่ำกว่า 12 ปีใช้ยานี้
• ผู้ที่มีอายุ 65 ปีขึ้นไปควรใช้ยาด้วยความระมัดระวัง เพราะเสี่ยงเกิดผลข้างเคียงจากการใช้ยาได้สูง
• ผู้ที่ตั้งครรภ์ วางแผนมีบุตร หรืออยู่ในช่วงให้นมบุตร ควรปรึกษาแพทย์ถึงข้อดีและข้อเสียของยาก่อนใช้เสมอ
• ระหว่างที่ใช้ยา ผู้ป่วยอาจมีอาการไวต่อแสงแดด จึงควรหลีกเลี่ยงการสัมผัสแสงแดดและแสงไฟ โดยให้ใช้ครีมกันแดดและสวมใส่เสื้อผ้าปกป้องผิว
• ช่วงที่ใช้ยาให้ผู้ป่วยระมัดระวังเมื่ออยู่ในที่ที่มีอากาศร้อนหรือระหว่างที่ทำกิจกรรมต่าง ๆ โดยให้ดื่มน้ำในปริมาณมากเพื่อป้องกันร่างกายสูญเสียน้ำ
• การใช้ยา Perphenazine ในช่วง 3 เดือนสุดท้ายของการตั้งครรภ์ อาจเสี่ยงทำให้ทารกแรกเกิดไม่สามารถควบคุมการเคลื่อนไหวกล้ามเนื้อได้ และอาจมีอาการถอนยาด้วย
• ยานี้อาจทำให้ผลทดสอบการตั้งครรภ์บางชนิดคลาดเคลื่อนได้
• แจ้งให้แพทย์หรือผู้ตรวจทางห้องปฏิบัติการทราบว่ากำลังใช้ยานี้ เพราะยาอาจทำให้การตรวจบางชนิดมีผลคลาดเคลื่อนได้

ปริมาณการใช้ยา Perphenazine

ปริมาณและระยะเวลาในการใช้ยาขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์ผู้รักษา โดยมีตัวอย่างการใช้ยา ดังนี้

อาเจียนและคลื่นไส้รุนแรง

ยาฉีดเข้าทางกล้ามเนื้อ

• ผู้ใหญ่ ฉีดยาปริมาณ 5 มิลลิกรัม หากจำเป็นอาจเพิ่มปริมาณจนถึง 10 มิลลิกรัม
• ผู้สูงอายุ ลดปริมาณยาลงหรือตามที่แพทย์สั่ง

ยาฉีดเข้าทางหลอดเลือดดำ

• ผู้ใหญ่ ฉีดยาเข้าทางหลอดเลือดดำ 5 มิลลิกรัม โดยให้ยาหยดเข้าทางหลอดเลือดดำอย่างช้า ๆ หรือแบ่งให้ยาปริมาณน้อยกว่าหรือเท่ากับ 1 มิลลิกรัม/ครั้ง ในระยะเวลาห่างกัน 1-2 นาที
• ผู้สูงอายุ ลดปริมาณยาลงหรือตามที่แพทย์สั่ง

ยารับประทาน

• ผู้ใหญ่ รับประทานยาเริ่มต้น 8-16 มิลลิกรัม โดยแบ่งรับประทาน หากจำเป็นอาจเพิ่มปริมาณยาจนถึง 24 มิลลิกรัม
• ผู้สูงอายุ ลดปริมาณยาลงหรือตามที่แพทย์สั่ง

ภาวะแมเนีย วิกลจริต โรคจิตเภท

ยาฉีดเข้าทางกล้ามเนื้อ

• ผู้ใหญ่ ฉีดยาเข้าทางกล้ามเนื้อปริมาณเริ่มต้น 5 มิลลิกรัม และอาจฉีดซ้ำทุก 6 ชั่วโมง กรณีที่มีอาการรุนแรงอาจให้ยาเริ่มต้น 10 มิลลิกรัม และปริมาณยาสูงสุดไม่เกิน 15 มิลลิกรัม/วัน หรือ 30 มิลลิกรัม หากรักษาตัวที่โรงพยาบาล
• ผู้สูงอายุ ลดปริมาณยาลงหรือตามที่แพทย์สั่ง

ยารับประทาน

• ผู้ใหญ่ รับประทานยาเริ่มต้น 4-8 มิลลิกรัม วันละ 3 ครั้ง โดยลดปริมาณยาลงให้ต่ำที่สุดโดยเร็วทึ่สุด แต่ยังคงอยู่ในระดับที่ให้ผลการรักษาที่มีประสิทธิภาพ ปริมาณยาสูงสุดไม่เกิน 24 มิลลิกรัม/วัน และอาจสูงสุด 64 มิลลิกรัม ในกรณีที่รักษาในโรงพยาบาล
• ผู้สูงอายุ ลดปริมาณยาลงหรือตามที่แพทย์สั่ง

การใช้ยา Perphenazine

• ใช้ยาตามฉลากและตามคำสั่งแพทย์อย่างเคร่งครัด หากมีข้อสงสัยควรสอบถามแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยาเสมอ
• สามารถใช้ยาพร้อมอาหารหรือไม่พร้อมอาหารก็ได้ แต่หากมีอาการท้องไส้ปั่นป่วนก็ควรใช้ยาพร้อมอาหาร
• หากลืมใช้ยาตามเวลาที่กำหนด ให้ใช้ยาทันทีที่นึกขึ้นได้ แต่หากใกล้ถึงเวลาใช้ยาในรอบถัดไป ให้ข้ามไปใช้ยารอบต่อไป ห้ามเพิ่มปริมาณยาเป็น 2 เท่า
• ใช้ยาอย่างต่อเนื่องตามที่แพทย์สั่งแม้อาการจะดีขึ้นแล้วก็ตาม และใช้ยาในเวลาเดิมทุกวัน
• หากสงสัยว่าตนใช้ยาเกินกว่าปริมาณที่กำหนด ควรแจ้งให้แพทย์ทราบทันที
• ห้ามให้ผู้อื่นใช้ยานี้ และห้ามใช้ยาของผู้อื่น
• เก็บยาไว้ที่อุณหภูมิห้อง ให้ห่างจากความร้อน แสงแดด และความชื้น โดยเก็บยาให้พ้นจากมือเด็กและสัตว์เลี้ยง
  

ผลข้างเคียงจากการใช้ยา Perphenazine

การใช้ยา Perphenazine อาจทำให้เกิดผลข้างเคียงที่พบได้บ่อย เช่น เวียนศีรษะ ปากแห้ง ท้องผูก ท้องเสีย ง่วงซึม เบื่ออาหาร ท้องไส้ปั่นป่วน อาเจียน และคัดจมูก เป็นต้น แต่หากพบผลข้างเคียงที่รุนแรงดังต่อไปนี้ ควรรีบไปพบแพทย์ทันที เช่น

• อาการแพ้ยา เช่น ลมพิษ หายใจลำบาก หน้าบวม ริมฝีปากบวม ลิ้นบวม คอบวม มีผื่นคัน ผิวหนังบวมแดง มีเม็ดพุพอง ผิวลอกพร้อมกับมีไข้หรือไม่มีไข้ แน่นหน้าอกหรือลำคอ หายใจเสียงดัง มีปัญหาในการหายใจหรือการพูด เสียงแหบ เป็นต้น
• ตับผิดปกติ ซึ่งอาจทำให้มีอาการ เช่น ไม่อยากอาหาร อาเจียน อ่อนเพลีย ตัวเหลืองตาเหลือง ท้องไส้ปั่นป่วน ปวดท้อง ปัสสาวะมีสีเข้ม อุจจาระมีสีซีด เป็นต้น
• มีความคิดทำร้ายตัวเอง
• มีปัญหาในการควบคุมการเคลื่อนไหวของร่างกาย เสียการทรงตัว กระตุก
• มีปัญหาในการกลืนหรือการพูด
• เวียนศีรษะรุนแรง หรือหมดสติ
• ปวดศีรษะรุนแรง
• เจ็บหน้าอก หรือแน่นหน้าอก
• สั่น มีปัญหาในการเคลื่อนตัว เมื่อยล้า
• ปัสสาวะไม่ออก
• รู้สึกเหนื่อยหรืออ่อนเพลีย
• มีรอยช้ำหรือมีเลือดออกโดยไม่สามารถอธิบายได้
• มีพฤติกรรมที่เปลี่ยนแปลงไป
• การมองเห็นเปลี่ยนแปลง เจ็บตา ระคายเคืองตารุนแรง
• น้ำลายไหล
• หัวใจเต้นช้า
• ผิวซีด
• ท้องผูก
• กระสับกระส่าย
• ประจำเดือนไม่มาตามปกติ
• หน้าอกขยายใหญ่ หรือมีของเหลวไหลจากหัวนม
• ความสนใจทางเพศลดลง หรือมีปัญหาในการหลั่งน้ำอสุจิ
• กลุ่มอาการยึกยือ (Tardive Dyskinesia) ซึ่งอาจทำให้มีอาการ เช่น มีปัญหาเกี่ยวกับกล้ามเนื้อบริเวณลิ้น ใบหน้า ปาก และขากรรไกร อาจทำให้ลิ้นยื่นออกมา แก้มบวม ปากมีรอยย่น หรือมีปัญหาในการเคี้ยว เป็นต้น
• ชัก