Ceftazidime (เซฟตาซิดิม)

Ceftazidime (เซฟตาซิดิม) เป็นยาต้านจุลชีพกลุ่มเซฟาโลสปอริน (Cephalosporin) สำหรับรักษาการติดเชื้อจากแบคทีเรียหลายชนิด เช่น การติดเชื้อแบคทีเรียที่ผิวหนังและส่วนที่เป็นเนื้อเยื่ออ่อน การติดเชื้อที่หูชั้นกลาง เยื่อบุหัวใจอักเสบหรือเยื่อหุ้มสมองอักเสบ การติดเชื้อที่กระดูกและข้อต่อ ภาวะติดเชื้อในกระแสเลือด ป้องกันการติดเชื้อระหว่างการผ่าตัด ตัวยาจะออกฤทธิ์ฆ่าแบคทีเรีย (Bactericidal Action) โดยจับกับ Penicillin-Binding Protein ซึ่งเป็นโปรตีนที่จำเป็นในการสร้างผนังเซลล์ของแบคทีเรีย

เกี่ยวกับยา Ceftazidime

กลุ่มยา	ยาปฏิชีวนะในกลุ่มยาเซฟาโลสปอริน
ประเภทยา	ยาตามใบสั่งแพทย์
สรรพคุณ	รักษาการติดเชื้อจากแบคทีเรีย
กลุ่มผู้ป่วย	เด็ก ผู้ใหญ่ และผู้สูงอายุ
รูปแบบของยา	ยาฉีดเข้ากล้ามเนื้อ ยาฉีดเข้าเส้นเลือด

คำเตือนของการใช้ยา Ceftazidime

• หญิงมีครรภ์ กำลังวางแผนจะมีบุตร หรืออยู่ในช่วงให้นมบุตร ควรแจ้งแพทย์ล่วงหน้าก่อนการใช้ยา
• ผู้ที่มีอาการแพ้ยากลุ่มเซฟาโลสปอริน (Cephalosporin) เพนิซิลลิน (Penicillin) หรือยาปฏิชีวนะกลุ่มเบต้า-แลคแทม (Beta-Lactam Antibiotic) ควรปรึกษาแพทย์ก่อนการใช้ยาทุกครั้ง
• การใช้ยาในผู้ที่เป็นโรคแผลในกระเพาะอาหารหรือลำไส้ เลือดไม่แข็งตัว โรคตับหรือไต โรคกล้ามเนื้ออ่อนแรง หรือมีภาวะขาดสารอาหาร ควรปรึกษาแพทย์ก่อนการใช้ยา
• ห้ามใช้ยานี้ในขณะที่มีการใช้ยาคลอแรมเฟนิคอล (Chloramphenicol) เพราะอาจลดประสิทธิภาพของยา Ceftazidime
• การใช้ยานี้ร่วมกับกลุ่มยาอะมิโนไกลโคไซด์ (Aminoglycoside) หรือยาขับปัสสาวะ อาจส่งผลกระทบต่อการทำงานของไตมากขึ้น
• ยานี้อาจลดฤทธิ์ของยาเม็ดคุมกำเนิดเมื่อรับประทานควบคู่กัน จึงควรแจ้งแพทย์ล่วงหน้าก่อนการใช้ยา

ปริมาณการใช้ยา Ceftazidime

ปริมาณและความเข้มข้นในการใช้ยาจะขึ้นอยู่กับอาการ ความรุนแรงของโรค และดุลยพินิจของแพทย์ผู้รักษาเป็นหลัก ตัวอย่างขนาดการใช้ยา Ceftazidime เช่น

รักษาอาการติดเชื้อแบคทีเรีย ซูโดโมแนส (Pseudomonas) ในปอด

• ผู้ใหญ่: ฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อ ขนาด 100-150 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม โดยแบ่งฉีดทุก ๆ 8 ชั่วโมง หรือฉีดเข้าหลอดเลือดดำอย่างช้า ๆ ประมาณ 3-5 นาที หรือหยดยาทางหลอดเลือดดำในระยะเวลา 30 นาที (สูงสุดไม่ควรเกิน 9 กรัม/วัน)
• เด็กที่มีน้ำหนักตัวไม่เกิน 40 กิโลกรัม: ฉีดยา ขนาด 150 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม โดยแบ่งให้วันละ 3 ครั้ง (สูงสุดไม่เกิน 6 กรัม)
• ผู้สูงอายุมากกว่า 80 ปี: ให้ยาเช่นเดียวกับผู้ใหญ่ โดยฉีดยาได้สูงสุดไม่เกิน 3 กรัม/วัน

การติดเชื้อที่กระดูกและข้อต่อ การติดเชื้อในช่องท้องและผิวหนัง

• ผู้ใหญ่: ฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อ ขนาด 1-2 กรัม/วัน โดยแบ่งฉีดทุก ๆ 8 ชั่วโมง หรือฉีดเข้าหลอดเลือดดำอย่างช้า ๆ ประมาณ 3-5 นาที หรือหยดยาทางหลอดเลือดดำในระยะเวลา 30 นาที (สูงสุดไม่ควรเกิน 6 กรัม/วัน)
• เด็กที่มีน้ำหนักตัวไม่เกิน 40 กิโลกรัม: ฉีดยา ขนาด 100-150 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม โดยแบ่งให้วันละ 3 ครั้ง (สูงสุดไม่เกิน 6 กรัม)
• ผู้สูงอายุมากกว่า 80 ปี: ให้ยาเช่นเดียวกับผู้ใหญ่ โดยฉีดยาได้สูงสุดไม่เกิน 3 กรัม/วัน

เยื่อหุ้มสมองอักเสบจากแบคทีเรีย ภาวะติดเชื้อจากเม็ดเลือดขาวชนิดนิวโทรฟิลในเลือดต่ำ (Empiric Therapy For Febrile Neutropenic Patients) การติดเชื้อปอดอักเสบในโรงพยาบาล (Nosocomial Pneumonia)

• ผู้ใหญ่: ฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อ ขนาด 2 กรัม/วัน โดยแบ่งฉีดทุก ๆ 8 ชั่วโมง หรือฉีดเข้าหลอดเลือดดำอย่างช้า ๆ ประมาณ 3-5 นาที หรือหยดยาทางหลอดเลือดดำในระยะเวลา 30 นาที
• เด็กที่มีน้ำหนักตัวไม่เกิน 40 กิโลกรัม: ฉีดยา ขนาด 150 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม โดยแบ่งให้วันละ 3 ครั้ง (สูงสุดไม่เกิน 6 กรัม)
• ผู้สูงอายุมากกว่า 80 ปี: ให้ยาเช่นเดียวกับผู้ใหญ่ โดยฉีดยาได้สูงสุดไม่เกิน 3 กรัม/วัน

การติดเชื้อระบบทางเดินปัสสาวะแบบซับซ้อน

• ผู้ใหญ่: ฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อ ขนาด 1-2 กรัม/วัน โดยแบ่งฉีดทุก ๆ 8-12 ชั่วโมง หรือฉีดเข้าหลอดเลือดดำอย่างช้า ๆ ประมาณ 3-5 นาที หรือหยดยาทางหลอดเลือดดำในระยะเวลา 30 นาที
• เด็กที่มีน้ำหนักตัวไม่เกิน 40 กิโลกรัม: ฉีดยา ขนาด 100-150 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม โดยแบ่งให้วันละ 3 ครั้ง (สูงสุดไม่เกิน 6 กรัม)
• ผู้สูงอายุมากกว่า 80 ปี: ให้ยาเช่นเดียวกับผู้ใหญ่ โดยฉีดยาได้สูงสุดไม่เกิน 3 กรัม/วัน

การใช้ยา Ceftazidime

ยา Ceftazidime โดยทั่วไปมีอยู่หลายรูปแบบ และไม่ควรใช้ยาหากภาชนะที่บรรจุยาบุบสลายหรือแตกหัก และยาเปลี่ยนสีไปจากเดิม โดยยาชนิดนี้ควรเก็บรักษาไว้ในอุณหภูมิ 20-25 องศาเซลเซียส ห่างจากแสงแดด

ในประเทศไทย ยานี้จะสั่งจ่ายโดยแพทย์หรือสถานพยาบาลเท่านั้น โดยฉีดเข้ากล้ามเนื้อหรือทางหลอดเลือดดำ ทุก ๆ 8-12 ชั่วโมง ตามสภาวะทางการแพทย์ การตอบสนองต่อการรักษา และประวัติทางการแพทย์อื่น ๆ ของผู้ป่วย ดังนั้น หากผู้ป่วยเคยมีประวัติการแพ้ โรคประจำตัว หรือกำลังใช้ยา สมุนไพร และวิตามินเสริมตัวใดอยู่ในช่วงนั้น ควรแจ้งแพทย์ให้ทราบ เพื่อความปลอดภัยและป้องกันการเกิดอาการแพ้ยา

ทั้งนี้ ควรใช้ยาให้ครบตามปริมาณที่เหมาะสมกับอาการ ไม่ควรหยุดใช้ยากะทันหันหรือให้ยาไม่ครบตามปริมาณที่กำหนดแม้ว่าจะมีอาการดีขึ้น เพราะอาจทำให้แบคทีเรียดื้อยาและทำให้การรักษาในอนาคตทำได้ยากขึ้น

ผลข้างเคียงจากการใช้ยา Ceftazidime

หลังการฉีดยา Ceftazidime อาจทำให้ผู้ป่วยรู้สึกปวดบริเวณที่ฉีดยา ผิวหนังบวมแดงหรือมีเลือดออก (Phlebitis) ท้องเสีย คลื่นไส้ อาเจียน ถ่ายปนเลือด ปวดเกร็งบริเวณท้อง มีไข้ขึ้นในระหว่างการรักษาด้วยยา หายใจหรือกลืนอาหารได้ลำบาก เสียงแหบ เจ็บคอ การรับรสผิดเพี้ยนเหมือนมีรสโลหะขมในปาก (Metallic Taste) ภาวะเกล็ดเลือดสูง (Thrombocytosis) มีอาการคัน เป็นผื่น ลมพิษขึ้น ผิวหนังไวต่อแสงแดด เกิดภาวะแพ้แบบแองจิโออีดีมา (Angioedema) ที่มีการบวมในชั้นลึกของหนังอ่อน ในบางรายอาจทำให้เกิดภาวะของเม็ดเลือดขาวต่ำชั่วคราว ภาวะเม็ดเลือดขาวชนิดนิวโทรฟิลต่ำ ภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำอย่างรุนแรง (Agranulocytosis) แต่พบได้ค่อนข้างน้อย

นอกจากนี้ ผู้ป่วยอาจพบผลข้างเคียงของยาอย่างรุนแรง ทำให้เกิดภาวะช็อกจากการแพ้ยา (Anaphylactic Reactions) ท้องเสียหรือลำไส้อักเสบจากการใช้ยาปฏิชีวนะ (Clostridium Difficile-Associated Diarrhoea And Colitis) ซึ่งอาจเป็นอันตรายถึงชีวิต

ยาสำหรับโรค

• การติดเชื้อแบคทีเรียที่ผิวหนังและเนื้อเยื่ออ่อน  
• การติดเชื้อที่หูชั้นกลาง
• เยื่อบุหัวใจอักเสบ
• เยื่อหุ้มสมองอักเสบ
• ภาวะติดเชื้อในกระแสเลือด