Progesterone (โปรเจสเตอโรน)

Progesterone (โปรเจสเตอโรน) คือฮอร์โมนเพศหญิงที่มีส่วนสำคัญในการควบคุมภาวะไข่ตกและการมีประจำเดือน ในปัจจุบันมีการสังเคราะห์ฮอร์โมนชนิดนี้ขึ้นเพื่อรักษาผู้หญิงที่ยังไม่เข้าสู่วัยทองแต่มีภาวะประจำเดือนขาดเนื่องจากร่างกายขาดฮอร์โมนดังกล่าว และยังใช้ควบคู่กับฮอร์โมนเอสโตรเจนเพื่อป้องกันเยื่อบุโพรงมดลูกหนาตัวจนเกินไปในผู้หญิงวัยหมดประจำเดือน

เกี่ยวกับ Progesterone

กลุ่มยา	ฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน
ประเภทยา	ยาตามใบสั่งแพทย์
สรรพคุณ	รักษารักษาภาวะขาดฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน ควบคุมภาวะไข่ตกและการมีรอบเดือน
กลุ่มผู้ป่วย	ผู้ใหญ่
รูปแบบของยา	ยาเหน็บช่องคลอด ยารับประทาน ยาฉีด อุปกรณ์คุมกำเนิด

คำเตือนในการใช้ Progesterone

• หลีกเลี่ยงการใช้ยา หากผู้ป่วยแพ้ยานี้หรือแพ้ถั่วลิสง
• หลีกเลี่ยงการใช้ยา หากผู้ป่วยเพิ่งแท้งบุตรเมื่อไม่นานมานี้
• แจ้งให้แพทย์ทราบถึงยา สมุนไพร และอาหารเสริมชนิดใดก็ตามที่กำลังใช้อยู่ โดยเฉพาะยาคาร์บามาซีปีน ยาฟีโนบาร์บิทอล ยาฟีโนโทอิน ยาไรแฟมปิซีน และยาคีโตโคนาโซล เพราะอาจทำปฏิกิริยากับยานี้และก่อให้เกิดผลข้างเคียงหรือยามีประสิทธิภาพลดลง
• ไม่ควรใช้ยานี้ หากมีภาวะเลือดออกทางช่องคลอดผิดปกติ เป็นโรคตับ หรือเคยมีภาวะหัวใจขาดเลือด โรคหลอดเลือดสมอง ภาวะลิ่มเลือดอุดตัน และโรคมะเร็งเต้านม
• ควรแจ้งให้แพทย์ทราบก่อนใช้ยา หากป่วยเป็นโรคหัวใจ โรคเกี่ยวกับระบบไหลเวียนเลือด ไมเกรน โรคหืด โรคไต ชัก โรคลมชัก หรือเคยมีภาวะซึมเศร้า
• แจ้งให้แพทย์ทราบก่อนใช้ยา หากผู้ป่วยมีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจ เช่น มีความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน โรคแพ้ภูมิตัวเอง คอเลสเตอรอลสูง สูบบุหรี่ ภาวะอ้วน หรือคนในครอบครัวมีประวัติเป็นโรคหลอดเลือดหัวใจ
• สตรีมีครรภ์หรือกำลังวางแผนตั้งครรภ์ห้ามใช้ยานี้โดยไม่ปรึกษาแพทย์ก่อน และหากเกิดการตั้งครรภ์ระหว่างใช้ยานี้ควรแจ้งให้แพทย์ทราบทันที เนื่องจากตัวยานี้อาจเป็นอันตรายต่อทารก
• สตรีที่อยู่ในช่วงให้นมบุตรควรแจ้งให้แพทย์ทราบก่อนใช้ยานี้ เพราะตัวยาอาจซึมผ่านน้ำนมไปสู่ทารกและก่อให้เกิดอันตรายได้
• การใช้ Progesterone อาจเพิ่มความเสี่ยงให้เกิดโรคหัวใจ ภาวะสมองเสื่อม ภาวะลิ่มเลือด โรคหลอดเลือดสมอง โรคหัวใจขาดเลือด และมะเร็งเต้านมได้ ก่อนใช้ยาควรปรึกษาแพทย์ถึงความเสี่ยงดังกล่าว

ปริมาณการใช้ Progesterone

ชนิดรับประทาน

• ใช้ร่วมกับฮอร์โมนเอสโตรเจนในการรักษาภาวะหมดประจำเดือน รับประทานยาวันละ 200 มิลลิกรัม 1 ครั้งก่อนนอน ติดต่อกัน 12-14 วันต่อเดือน
• รักษาภาวะขาดประจำเดือนและภาวะมีเลือดออกทางช่องคลอดผิดปกติ รับประทานยาวันละ 400 มิลลิกรัม ติดต่อกัน 10 วัน

ชนิดฉีดเข้ากล้ามเนื้อ

• รักษาภาวะขาดประจำเดือนและภาวะมีเลือดออกทางช่องคลอดผิดปกติ ให้ยาวันละ 5-10 มิลลิกรัม ติดต่อกัน 5-10 วัน จนกว่าจะถึง 2 วันก่อนมีประจำเดือน
• รักษาภาวะแท้งซ้ำจากการขาดฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน ให้ยาครั้งละ 25-100 มิลลิกรัม สัปดาห์ละ 2 ครั้ง ตั้งแต่วันที่ 15 ของการตั้งครรภ์ไปจนถึงช่วงสัปดาห์ที่ 8-16 อาจเพิ่มปริมาณยาได้ทุกวัน หากจำเป็น

ชนิดอุปกรณ์ห่วงอนามัย

• คุมกำเนิด ใส่อุปกรณ์ที่มีปริมาณตัวยา 38 มิลลิกรัมไว้ภายในมดลูก โดยยาสามารถออกฤทธิ์ได้นาน 1 ปี

ชนิดยาสอดช่องคลอด

• รักษากลุ่มอาการก่อนมีประจำเดือน ใช้ยา 200 มิลลิกรัม วันละ 1 ครั้ง อาจเพิ่มปริมาณเป็นครั้งละ 400 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง โดยเริ่มใช้ในวันที่ 12-14 ของรอบเดือนต่อเนื่องไปจนเริ่มมีประจำเดือน ในบางกรณีอาจใช้ยาเหน็บทางทวารหนักด้วย
• รักษาภาวะขาดประจำเดือนและภาวะมีเลือดออกทางช่องคลอดผิดปกติ ใช้ยาวันละ 45 มิลลิกรัม วันเว้นวัน ตั้งแต่วันที่ 15 ถึงวันที่ 25 ของรอบเดือน อาจเพิ่มปริมาณยาเป็น 90 มิลลิกรัม หากผู้ป่วยไม่ตอบสนองต่อการรักษา

การใช้ Progesterone

• ควรใช้ยาตามคำสั่งของแพทย์และปฏิบัติตามคำแนะนำบนเอกสารกำกับยาอย่างเคร่งครัด
• ห้ามใช้ยาในปริมาณที่มากหรือน้อยกว่าที่แนะนำ เพราะอาจส่งผลต่อการรักษาได้
• ควรดื่มน้ำตามมาก ๆ หลังรับประทานยา และควรใช้ยานี้ในเวลาก่อนนอน เพราะตัวยาอาจทำให้รู้สึกวิงเวียนหรือง่วงซึมได้
• บางกรณีแพทย์อาจแนะนำให้ใช้ Progesterone ในระยะเวลาสั้น ๆ เพียง 10-12 วัน ในแต่ละรอบเดือน ผู้ใช้ควรปฏิบัติตามคำสั่งแพทย์อย่างเคร่งครัด
• ขณะใช้ Progesterone ควรเข้ารับการตรวจคัดกรองมะเร็งเต้านมหรือคลำหาก้อนผิดปกติที่หน้าอกอย่างสม่ำเสมอ
• หากต้องเข้ารับการผ่าตัด การตรวจวินิจฉัยด้วยวิธีทางการแพทย์ หรือต้องพักรักษาอยู่บนเตียง ควรแจ้งแพทย์ก่อนทุกครั้งว่ากำลังใช้ยานี้ เพราะอาจต้องหยุดใช้ยาชั่วคราว
• หากลืมรับประทานยาให้รับประทานทันทีที่นึกได้ หากใกล้ถึงครั้งถัดไป ให้ข้ามไปรับประทานครั้งถัดไปโดยไม่ต้องเพิ่มปริมาณยา
• ควรปรึกษาแพทย์หากลืมรับประทานยามากกว่า 1 ครั้งในระหว่างการรักษา
• ควรเก็บรักษายาไว้ในที่แห้ง ห่างไกลจากความชื้น ความร้อน และแสงแดด

ผลข้างเคียงจากการใช้ Progesterone

การใช้ Progesterone อาจก่อให้เกิดผลข้างเคียง ดังนั้น ผู้ใช้ควรหมั่นสังเกตอาการของตนเองในระหว่างการใช้ยา ผลข้างเคียงทั่วไปจากยานี้ที่อาจพบได้ คือ

• ง่วงซึม วิงเวียนศีรษะ
• ปวดศีรษะ
• อารมณ์แปรปรวน
• รู้สึกร้อนวูบวาบ
• มีสิวขึ้น
• เจ็บหน้าอก
• แสบร้อนกลางอก
• มีภาวะขนดกหรือมีขนขึ้นมากผิดปกติ
• ท้องอืด ท้องผูก
• ท้องเสีย
• มีอาการบวมที่มือและเท้า
• ปวดตามข้อ
• มีของเหลวไหลออกมาทางช่องคลอด
• ความต้องการทางเพศเปลี่ยนไป
• รอบเดือนเปลี่ยนแปลงหรือผิดปกติ

ทั้งนี้ หากผู้ใช้มีอาการแพ้ยา ได้แก่ ลมพิษ หายใจไม่ออก ใบหน้า ริมฝีปาก ลิ้น หรือคอบวม ควรรีบไปพบแพทย์หรือขอความช่วยเหลือจากหน่วยแพทย์ฉุกเฉินทันที เพื่อความปลอดภัย รวมทั้งในกรณีที่พบผลข้างเคียงรุนแรงต่อไปนี้

• มีเลือดออกทางช่องคลอดผิดปกติ
• รู้สึกเจ็บหรือแสบร้อนขณะปัสสาวะ
• คลำพบก้อนบริเวณหน้าอก
• ปวดศีรษะอย่างรุนแรง หรือมีอาการปวดบริเวณด้านหลังดวงตา
• มีปัญหาในการมองเห็นอย่างเฉียบพลัน
• มีอาการของภาวะซึมเศร้า เช่น อารมณ์แปรปรวน อ่อนล้า มีปัญหาในการนอนหลับ เป็นต้น
• วิงเวียนศีรษะ รู้สึกคล้ายบ้านหมุน มีอาการมึนงงหรือง่วงซึมผิดปกติ
• หายใจถี่
• มีอาการของภาวะหัวใจขาดเลือด เช่น เจ็บหน้าอก เจ็บร้าวจากหน้าอกไปถึงขากรรไกรหรือไหล่ คลื่นไส้ เหงื่อออกมาก เป็นต้น
• มีปัญหาเกี่ยวกับตับ เช่น คลื่นไส้ ปวดท้องส่วนบน มีอาการคัน รู้สึกเหนื่อยผิดปกติ ไม่อยากอาหาร ปัสสาวะมีสีเข้ม อุจจาระเป็นสีซีด หรือมีอาการดีซ่าน
• มีสัญญาณของโรคหลอดเลือดสมอง เช่น ปวดศีรษะอย่างรุนแรง พูดไม่ชัด มีปัญหาในการพูดหรือการทรงตัว เกิดอาการชาหรืออ่อนแรงซีกใดซีกหนึ่งของร่างกายอย่างเฉียบพลัน เป็นต้น
• เกิดลิ่มเลือดในปอด อาการบ่งบอก ได้แก่ เจ็บหน้าอก ไออย่างเฉียบพลันหรือไอเป็นเลือด หายใจมีเสียงหวีด หายใจถี่ เป็นต้น
• เกิดลิ่มเลือดที่ขาจนทำให้ขาข้างใดข้างหนึ่งหรือทั้ง 2 ข้างมีอาการปวด บวมแดง หรือรู้สึกอุ่น ๆ บริเวณผิวหนังผิดปกติ