Colistin (โคลิสติน)

Colistin (โคลิสติน) เป็นยาปฏิชีวนะที่ออกฤทธิ์โดยยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรียในร่างกาย ใช้รักษาโรคที่เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียบางชนิด เช่น การติดเชื้อแบคทีเรียแกรมลบที่รุนแรง และการติดเชื้อในระบบทางเดินอาหารและลำไส้ และอาจใช้รักษาโรคอื่น ๆ ตามดุลยพินิจของแพทย์

ยา Colistin มีข้อห้ามใช้และอาจเกิดผลข้างเคียงได้ ดังนั้น การใช้ยาควรอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์และเภสัชกรเสมอ

เกี่ยวกับยา Colistin

กลุ่มยา	ยาปฏิชีวนะ
ประเภทยา	ยาตามใบสั่งแพทย์
สรรพคุณ	รักษาการติดเชื้อแบคทีเรีย
กลุ่มผู้ป่วย	ผู้ใหญ่และเด็ก
รูปแบบของยา	ยาฉีด ยารับประทาน

คำเตือนในการใช้ยา Colistin

• แจ้งให้แพทย์ทราบก่อนใช้ยานี้ หากมีประวัติแพ้ยาหรือส่วนประกอบของยาชนิดนี้ ยาโพลีมิกซิน บี รวมถึงยาชนิดอื่น อาหาร หรือสารใด ๆ
• แจ้งให้แพทย์ทราบเกี่ยวกับยาทุกชนิดที่กำลังใช้อยู่ ทั้งยาที่แพทย์สั่ง ยาที่ซื้อใช้ด้วยตนเอง วิตามิน อาหารเสริม และสมุนไพรต่าง ๆ เพราะมียาหลายชนิดที่อาจทำปฏิกิริยากับยานี้ โดยเฉพาะยาอะมิคาซิน ยาเจนตามัยซิน ยาโพลีมิกซิน ยาสเตรปโตมัยซิน และยาโทบรามัยซิน
• ห้ามเริ่มใช้ยา หยุดยา หรือเปลี่ยนแปลงปริมาณการใช้ยาด้วยตนเองโดยไม่ปรึกษาแพทย์
• หากต้องเข้ารับการรักษาใด ๆ ควรแจ้งให้แพทย์ผู้รักษา พยาบาล และเภสัชกรทราบว่ากำลังใช้ยานี้
• ห้ามใช้ยานี้ติดต่อกันนานกว่าที่แพทย์สั่ง เพราะอาจทำให้เกิดการติดเชื้อซ้ำ
• การใช้ยา Colistin อาจทำให้ผู้ป่วยที่มีปัญหาหรือมีความเสี่ยงเกิดความผิดปกติเกี่ยวกับไตมีการทำงานของไตแย่ลง ดังนั้น ควรปรึกษาแพทย์ถึงความเสี่ยงดังกล่าวก่อนใช้ยานี้
• ระหว่างที่ใช้ยานี้ ควรหลีกเลี่ยงการขับรถหรือการทำกิจกรรมที่ต้องใช้ความตื่นตัว เพราะยาอาจมีผลข้างเคียงทำให้ง่วงซึมและเสี่ยงเกิดอันตรายจากการทำกิจกรรมดังกล่าว  
• เด็กควรใช้ยานี้อย่างระมัดระวังและปรึกษาแพทย์ก่อนใช้
• ผู้ที่ตั้งครรภ์ วางแผนมีบุตร หรือกำลังให้นมบุตร ควรปรึกษาแพทย์ถึงข้อดีและข้อเสียของการใช้ยานี้

ปริมาณการใช้ยา Colistin

ปริมาณและระยะเวลาในการใช้ยาขึ้นอยู่กับลักษณะการติดเชื้อและดุลยพินิจของแพทย์ผู้รักษา โดยมีตัวอย่างการใช้ยา ดังนี้

รักษาการติดเชื้อในระบบทางเดินอาหาร

ผู้ใหญ่ รับประทานยา Colistin Sulfate ครั้งละ 1.5-3 MIU วันละ 3 ครั้ง
เด็กที่มีน้ำหนัก 15-30 กิโลกรัม รับประทานยา Colistin Sulfate ครั้งละ 0.75-1.5 MIU วันละ 3 ครั้ง

รักษาการติดเชื้อแบคทีเรียแกรมลบขั้นรุนแรง
ผู้ใหญ่ ฉีดยาเข้าทางหลอดเลือดดำปริมาณ 2.5-5 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม/วัน โดยแบ่งฉีดวันละ 2-4 ครั้ง ปริมาณยาสูงสุดไม่เกิน 5 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม/วัน

เด็ก ฉีดยาเข้าทางหลอดเลือดดำปริมาณ 2.5 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม/วัน โดยแบ่งฉีดทุก 6-12 ชั่วโมง

การใช้ยา Colistin

• ใช้ยาตามฉลากและตามคำสั่งแพทย์อย่างเคร่งครัด ไม่ใช้ยานี้ในปริมาณมากกว่า น้อยกว่า หรือติดต่อกันนานกว่าที่แพทย์แนะนำ หากมีข้อสงสัยควรสอบถามแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยาเสมอ
• ควรใช้ยาในเวลาเดียวกันทุกวันเพื่อช่วยให้จดจำเวลาในการใช้ยาได้
• หากรับยามาฉีดเองที่บ้าน ผู้ป่วยต้องศึกษาขั้นตอนการเตรียมยาและวิธีใช้ยาจากแพทย์หรือเภสัชกรให้เข้าใจก่อน เพื่อความปลอดภัยในการใช้ยา
• ใช้ยานี้จนครบตามที่แพทย์สั่ง แม้ว่าอาการจะดีขึ้นแล้วก็ตาม เพราะการหยุดใช้ยาเร็วกว่ากำหนดอาจทำให้เกิดการติดเชื้อซ้ำได้
• ห้ามให้ผู้อื่นใช้ยานี้ และห้ามใช้ยาของผู้อื่น
• แจ้งให้แพทย์ทราบหากอาการไม่ดีขึ้นหรือแย่ลง
• หากสงสัยว่าตนใช้ยาเกินกว่าปริมาณที่กำหนด ควรแจ้งให้แพทย์ทราบทันที
• ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรถึงวิธีการเก็บยาและการกำจัดยาที่ไม่ได้ใช้แล้วอย่างเหมาะสม

ผลข้างเคียงจากการใช้ยา Colistin

การใช้ยา Colistin อาจทำให้เกิดผลข้างเคียง ได้แก่ คัน ท้องไส้ปั่นป่วน และท้องเสีย เป็นต้น หากอาการดังกล่าวไม่หายไปหรือรบกวนการใช้ชีวิตประจำวัน ผู้ป่วยควรไปพบแพทย์

หากพบผลข้างเคียงที่รุนแรงจากการใช้ยา Colistin ดังต่อไปนี้ ควรหยุดใช้ยาและไปพบแพทย์ทันที

• อาการแพ้ยา เช่น ลมพิษ หายใจลำบาก หน้าบวม ริมฝีปากบวม ลิ้นบวม คอบวม มีผื่นคัน ผิวหนังบวม แดง พุพอง ผิวลอกพร้อมกับมีไข้หรือไม่มีไข้ แน่นหน้าอกหรือลำคอ หายใจเสียงดังหวีด มีปัญหาในการหายใจหรือการพูด เสียงแหบ เป็นต้น
• ไตทำงานผิดปกติ อาจมีอาการบ่งบอก เช่น ปัสสาวะไม่ออก ปริมาณปัสสาวะเปลี่ยนแปลง ปัสสาวะมีเลือดปน หรือน้ำหนักตัวเพิ่มขึ้นมาก
• เวียนศีรษะหรือหมดสติ
• มีอาการชาที่รู้สึกแสบหรือเหมือนมีเข็มทิ่มตามผิวหนัง
• พูดไม่ชัด
• ชัก
• กล้ามเนื้ออ่อนแรง
• มีปัญหาในการหายใจ เช่น หายใจผิดปกติ หรือหายใจไม่อิ่ม(https://www.pobpad.com/หายใจไม่อิ่ม)
• อาการท้องเสียจากการติดเชื้อคลอสไทรเดียม ดิฟิซายล์ (Clostridium Difficile-Associated Diarrhea: CDAD) ซึ่งอาจทำให้มีอาการปวดท้อง ถ่ายเหลวมาก ถ่ายเป็นน้ำ หรือถ่ายเป็นเลือด แต่อาการท้องเสียจากการติดเชื้อแทรกซ้อนชนิดนี้เกิดขึ้นได้น้อยและมักพบในผู้ป่วยที่รับประทานยานี้ติดต่อกันเป็นระยะเวลานาน
  

นอกจากนี้ หากผู้ป่วยพบอาการผิดปกติใด ๆ เพิ่มเติม ควรแจ้งให้แพทย์ทราบด้วยเช่นกัน