Illness name: lichen planus
Description: Lichen Planus คืออาการอักเสบชนิดเรื้อรังที่พบได้ตามบริเวณผิวหนัง เส้นผม เล็บ และเนื้อเยื่อเมือกหรือเยื่อเมือกบุผิว สาเหตุเกิดจากความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกัน ซึ่งเป็นตัวกระตุ้นให้เกิดการอักเสบขึ้น ทั้งนี้ Lichen Planus ไม่ใช่โรคติดต่อและมักไม่มีอาการรุนแรง ผู้ป่วยอาจหายดีได้โดยไม่ต้องใช้วิธีรักษาทางการแพทย์ เพียงดูแลสุขภาพตัวเองให้มากขึ้นและหมั่นสังเกตอาการ แต่หากมีอาการรุนแรงควรไปพบแพทย์เพื่อรับการรักษาอย่างสม่ำเสมอ ลักษณะอาการของโรคนี้ขึ้นอยู่กับบริเวณที่เกิดการอักเสบ ซึ่งโดยทั่วไปมักพบบริเวณที่มีเนื้อเยื่อเมือก เช่น ภายในช่องปาก หนังศีรษะ และเล็บ อาการที่พบได้บ่อย มีดังนี้ ทั้งนี้ แผลที่เกิดขึ้นอาจแพร่กระจายไปยังส่วนอื่น ๆ ของร่างกายได้ในเวลาเพียงไม่กี่สัปดาห์ และต้องใช้เวลานานกว่า 6-16 เดือน กว่าผื่นหรือแผลต่าง ๆ จะหายไปจนหมด แต่อาการที่เกิดขึ้นมักไม่รุนแรงมากนัก อย่างไรก็ตาม หากมีผื่นหรือตุ่มขึ้นโดยไม่ทราบสาเหตุที่ชัดเจน ควรไปพบแพทย์เพื่อรับการรักษาตามความเหมาะสม Lichen Planus เกิดจากระบบภูมิคุ้มกันทำงานผิดปกติและเข้าทำลายเซลล์ผิวหนังและเนื้อเยื่อเมือกในร่างกาย โดยในปัจจุบันยังไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัด แต่คาดว่ามีปัจจัยที่อาจเป็นตัวกระตุ้นให้เกิดอาการ ดังนี้ หากพบผื่นที่ผิวหนัง มีแผลภายในช่องปากหรือบริเวณอวัยวะเพศ ผู้ป่วยควรไปพบแพทย์ผิวหนังเพื่อตรวจหาสาเหตุและรับการรักษาที่เหมาะสม โดยแพทย์จะตรวจร่างกายและซักอาการ รวมทั้งสอบถามประวัติการรักษาโรคต่าง ๆ หากสงสัยว่าผู้ป่วยมีอาการของโรค Lichen Planus แพทย์อาจสั่งตรวจด้วยวิธีอื่น ๆ เพิ่มเติม ดังนี้ ทั้งนี้ หากประเมินแล้วว่าความผิดปกติที่เกิดขึ้นอาจเป็น Lichen Planus ที่ส่งผลกระทบต่ออวัยวะอื่น ๆ เช่น หู ปาก หลอดอาหาร หรืออวัยวะเพศ แพทย์อาจสั่งตรวจด้วยวิธีที่เฉพาะเจาะจงลงไป เพื่อยืนยันผลการวินิจฉัยและให้การรักษาได้อย่างตรงจุดต่อไป ผู้ป่วยที่มีอาการไม่รุนแรงมากนักอาจไม่ต้องเข้ารับการรักษา เนื่องจากอาการจะดีขึ้นเองภายในเวลาไม่กี่สัปดาห์ แต่ในรายที่มีอาการรุนแรง อาจต้องใช้เวลานานถึงประมาณ 2 ปี จึงจะหายสนิท และหากเป็นการอักเสบที่เกิดขึ้นกับเนื้อเยื่อเมือก การรักษาอาจเป็นไปได้ยากหรือเสี่ยงกลับไปเป็นซ้ำได้ Lichen Planus เป็นโรคที่ยังไม่มีการรักษาโดยตรง แต่บรรเทาอาการที่เกิดขึ้นได้ด้วยวิธีดังต่อไปนี้ ในระหว่างการรักษา ผู้ป่วยอาจมีอาการคันหรือระคายเคืองบริเวณแผล ซึ่งบรรเทาได้ด้วยการทาครีมที่มีฤทธิ์ลดอาการแพ้ ลดการอักเสบ หรืออาจใช้การประคบเย็นก็ได้ และควรหลีกเลี่ยงการเกาบริเวณแผลเพื่อไม่ให้เกิดการอักเสบหรือระคายเคืองรุนแรงยิ่งขึ้น ทั้งนี้ ควรปรึกษาแพทย์ก่อนการใช้ยาทาแก้คันเสมอ เพราะยาดังกล่าวอาจทำปฏิกิริยากับยาชนิดอื่นที่ใช้อยู่จนก่อให้เกิดผลข้างเคียงต่อผู้ป่วยได้ ส่วน Lichen Planus ที่เกิดขึ้นภายในช่องปาก ผู้ป่วยควรรักษาความสะอาดของช่องปากให้มากขึ้น และไปพบทันตแพทย์เพื่อตรวจสุขภาพปากและฟันอย่างสม่ำเสมอ อีกทั้งควรหลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่ การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และการรับประทานอาหารที่มีรสจัดหรือมีกรดมาก เพื่อช่วยลดอาการเจ็บภายในช่องปากที่เกิดขึ้นจากโรคนี้ โรค Lichen Planus มักไม่มีอาการรุนแรงและไม่ทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนใด ๆ แต่หากการอัักเสบเกิดขึ้นบริเวณปากช่องคลอดหรือภายในช่องคลอด ผู้ป่วยอาจมีอาการเจ็บปวดอย่างรุนแรงหรือเกิดแผลเป็นหลังจากอาการสงบลงแล้ว นอกจากนี้ Lichen Planus ที่เกิดบริเวณอวัยวะเพศอาจทำให้มีปัญหาเกี่ยวกับสมรรถภาพทางเพศในระยะยาวตามมา การศึกษาบางส่วนยังพบว่าโรคนี้อาจเพิ่มความเสี่ยงให้เกิดโรคมะเร็งผิวหนังชนิดสะแควมัสเซลล์ (Squamous Cell Carcinoma: SCC) มะเร็งช่องปาก มะเร็งปากช่องคลอด และมะเร็งที่อวัยวะเพศชาย ดังนั้น ในระหว่างการรักษา แพทย์อาจเก็บตัวอย่างเนื้อเยื่อบริเวณที่มีอาการไปตรวจหามะเร็งเป็นระยะ เพื่อเตรียมรับมือกับภาวะแทรกซ้อนเหล่านี้อย่างทันท่วงที Lichen Planus เป็นภาวะที่ไม่สามารถป้องกันได้ เพราะมีสาเหตุมาจากความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกันที่ยังไม่ทราบกลไกการเกิดแน่ชัด สิ่งที่พอจะทำได้คือการหมั่นสังเกตตนเอง หากพบความผิดปกติหรือสงสัยว่าตนเองมีอาการของโรคนี้ ควรไปพบแพทย์เพื่อรับการตรวจรักษาความหมาย ไลเคน พลานัส (Lichen Planus)
อาการของไลเคน พลานัส
สาเหตุของไลเคน พลานัส
การวินิจฉัยไลเคน พลานัส
การรักษาไลเคน พลานัส
ภาวะแทรกซ้อนของไลเคน พลานัส
การป้องกันไลเคน พลานัส