Illness name: มะเร็งลำไส้ใหญ่
Description: มะเร็งลำไส้ใหญ่ (Colon Cancer) คือมะเร็งที่เกิดกับส่วนใดส่วนหนึ่งในลำไส้ใหญ่ โดยเริ่มตั้งแต่ส่วนที่ต่อจากลำไส้เล็กไปจนถึงส่วนปลายที่ติดกับทวารหนัก การเกิดมะเร็งลำไส้ใหญ่ส่วนมากจะเริ่มจากการเกิดติ่งเนื้อขนาดเล็กภายในลำไส้ใหญ่จนเกิดการพัฒนากลายเป็นมะเร็งลำไส้ใหญ่ จากสถิติทะเบียนมะเร็งประเทศไทยพบว่า มะเร็งลำไส้ใหญ่เป็น 1 ใน 5 มะเร็งชนิดที่พบมากในคนไทย และมีอัตราการเกิดโรคสูงขึ้นต่อเนื่องทุกปี ในปัจจุบันยังไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัด แต่ส่วนหนึ่งอาจเกิดจากพฤติกรรมการใช้ชีวิต เช่น การรับประทานอาหาร การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ การสูบบุหรี่ และภาวะน้ำหนักเกิน ซึ่งอาจเพิ่มความเสี่ยงของการเกิดมะเร็งลำไส้ใหญ่ได้ ผู้ป่วยแต่ละคนอาจมีอาการที่แตกต่างกันออกไป ขึ้นอยู่กับขนาดและบริเวณที่เกิดเนื้องอก ในผู้ป่วยบางรายอาจจะไม่มีอาการในช่วงแรกเริ่มได้เป็นระยะเวลาหลายปี แต่เมื่อโรคเกิดการพัฒนาจนรุนแรงขึ้นถึงจะมีอาการแสดงออก ซึ่งอาการที่พบได้บ่อยมีดังนี้ หากสังเกตว่าเริ่มมีอาการหลายอย่างของโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ข้างต้น โดยเฉพาะการถ่ายเป็นเลือดหรือพฤติกรรมการขับถ่ายเปลี่ยนแปลงไปจากเดิมมาก ควรไปพบแพทย์เพื่อตรวจเบื้องต้นเพื่อค้นหาโรค เพราะโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ไม่มีอาการที่เฉพาะเจาะจง โรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ส่วนใหญ่ยังไม่ทราบสาเหตุการเกิดที่แน่ชัด แต่พบปัจจัยที่มีส่วนที่ทำให้เกิดโรคได้หลายปัจจัย ดังนี้ ยีนที่เกิดการกลายพันธุ์จะไม่สามารถควบคุมการทำงานของเซลล์จนเติบโตกลายเป็นเซลล์มะเร็งลุกลามไปยังเซลล์ข้างเคียงก่อนจะก่อตัวเป็นเนื้อร้ายได้ ซึ่งยีนอยู่ในทุกเซลล์ของร่างกาย และจะถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรมที่ควบคุมการทำงานเซลล์ต่าง ๆ จากรุ่นไปสู่อีกรุ่น รูปแบบการรับประทานอาหารที่เปลี่ยนแปลงไปเป็นแบบตะวันตกมากขึ้น ซึ่งเป็นอาหารประเภทไขมันสูงและมีกากใยอาหารต่ำ โดยพบว่าผู้ที่มีรูปแบบการรับประทานอาหารในลักษณะนี้เกิดโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่มากขึ้น แต่ก็ยังไม่สามารถบอกได้อย่างชัดถึงความสัมพันธ์ของการเกิดโรคกับลักษณะอาหารที่รับประทาน นอกจากนี้ มะเร็งลำไส้ถูกกระตุ้นได้จากหลายปัจจัย เช่น เมื่อคาดการณ์ว่ามีแนวโน้มเป็นโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ด้วยการสังเกตอาการของโรค แพทย์จะสอบถามประวัติอาการและการรักษาตัวของผู้ป่วย ประวัติการป่วยของบุคคลในครอบครัว ตรวจร่างกายอย่างละเอียด โดยเฉพาะบริเวณท้อง และอาจตรวจบริเวณทวารหนัก รวมไปถึงการตรวจพิเศษอื่น ๆ เช่น ทั้งนี้ การตรวจเลือด (Blood Tests) ไม่สามารถบอกได้ว่าผู้ป่วยเป็นโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่หรือไม่ แต่เป็นการตรวจดูสุขภาพโดยรวมของผู้ป่วย เช่น การทำงานของไตและตับ เพื่อดูความผิดปกติในการทำงานของระบบทางร่างกาย และตรวจระดับของคาร์ซิโนเอมบริโอนิก แอนติเจน (Carcinoembryonic Antigen: CEA) ซึ่งเป็นสารที่ถูกสร้างขึ้นเมื่อร่างกายเป็นมะเร็ง เพื่อใช้ในการติดตามการรักษาของโรคในภายหลัง ซึ่งสารมะเร็งอาจสร้างได้จากมะเร็งชนิดอื่นด้วย จึงไม่สามารถใช้ผลการตรวจเลือดในการวินิจฉัยได้ มะเร็งลำไส้ใหญ่สามารถรักษาให้หายขาดได้ โดยต้องดูความรุนแรงของโรคและชนิดของมะเร็งลำไส้ใหญ่ที่ผู้ป่วยเป็น ทั้งนี้อาจใช้การรักษาเพียงวิธีเดียวในการรักษาหรือใช้หลายวิธีสลับกัน การผ่าตัดเป็นการรักษาหลักที่แพทย์มักใช้ในการรักษาผู้ป่วย ซึ่งขึ้นอยู่กับว่ามะเร็งเกิดบริเวณส่วนใด รุนแรงมากน้อยแค่ไหน การรักษาด้วยการผ่าตัดมักต้องรักษาควบคู่กับการทำเคมีบำบัด อาจเป็นก่อนหรือหลังการผ่าตัดก็ได้ โดยขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์ เพื่อช่วยให้การรักษามีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น หากเป็นมะเร็งลำไส้ใหญ่ในระยะเริ่มต้น แพทย์อาจมีการตัดก้อนเนื้อในขณะที่มีการส่องกล้องหรือผ่าตัดผ่านกล้อง เนื่องจากก้อนเนื้อยังมีขนาดเล็ก แต่กรณีที่ก้อนเนื้อมีขนาดใหญ่และโรคเกิดการลุกลามมากขึ้น แพทย์อาจต้องผ่าตัดลำไส้ใหญ่บางส่วนที่เป็นก้อนเนื้อร้ายออก แล้วเย็บลําไส้ส่วนที่เหลือเข้าไว้ด้วยกัน และอาจมีการตัดเอาต่อมน้ำเหลืองออกไปตรวจเพิ่มเติม ในกรณีที่แพทย์ไม่สามารถเย็บลำไส้ส่วนที่เหลือหลังจากผ่าเอาก้อนเนื้อออกได้ อาจจำเป็นต้องผ่าตัดเอาลำไส้ใหญ่ออกมาทางหน้าท้องชั่วคราว เพื่อต่อเข้ากับถุงสำหรับเก็บกากอาหารที่เหลือจากการย่อย เมื่อเวลาผ่านไป หากผู้ป่วยสามารถได้รับการเย็บต่อลำไส้ใหญ่ใหม่ได้เรียบร้อย จึงจะทำการเย็บปิดหน้าท้องเหมือนเดิม ยกเว้นในบางรายที่อาจจำเป็นต้องผ่าตัดเปิดหน้าท้องแบบถาวร เคมีบำบัดหรือที่รู้จักกันในชื่อของ คีโม เป็นการใช้ยาในหลายรูปแบบ เช่น ยาฉีดหรือยารับประทาน เพื่อยับยั้งการเจริญเติบโตหรือทำลายเซลล์มะเร็งในร่างกาย ซึ่งอาจใช้ในกรณีต่าง ๆ ดังนี้ นอกจากนี้ ยังได้มีการพัฒนารูปแบบของการรักษาด้วยเคมีบำบัด ที่เรียกว่า ยาตรงเป้า (Targeted Therapy) ให้เป็นทางเลือกของการรักษาผู้ป่วยที่มีเซลล์มะเร็งตอบสนองต่อยา ซึ่งตัวยาจะมีฤทธิ์เข้าไปยับยั้งกระบวนการสร้างเซลล์มะเร็งโดยตรง ซึ่งแพทย์จำเป็นต้องตรวจชิ้นเนื้อจากก้อนมะเร็ง เพื่อให้ทราบผลการตอบสนองของเซลล์มะเร็งต่อยาก่อน การฉายรังสีเป็นวิธีการรักษาที่ใช้กับผู้ป่วยโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ในระยะต้น ๆ โดยการฉายรังสีพลังงานสูงเข้าไปบริเวณที่มีก้อนมะเร็ง เพื่อช่วยลดขนาดของก้อนเนื้องอกให้เล็กลงก่อนการรักษาด้วยการผ่าตัด หรือใช้กำจัดเซลล์มะเร็งที่อาจเติบโตขึ้นมาใหม่หลังการผ่าตัด รวมไปถึงบรรเทาอาการที่เกิดจากโรค วิธีนี้มักใช้รักษาผู้ป่วยควบคู่กับการรักษาด้วยเคมีบำบัด การดูแลผู้ป่วยแบบประคับประคองเป็นวิธีการดูแลผู้ป่วยที่มุ่งเน้นในการบรรเทาความเจ็บปวดและอาการร้ายแรงอื่น ๆ ที่ทำให้ทุกข์ทรมาน ภายใต้การดูแลของผู้เชี่ยวชาญสาขาต่าง ๆ แพทย์ พยาบาล รวมไปถึงครอบครัวของผู้ป่วยเอง โดยจะใช้ควบคู่กับวิธีการรักษาอื่นที่เหมาะสมไปด้วย เพื่อช่วยให้ผู้ป่วยมีอาการดีขึ้น มีชีวิตที่ยาวนานขึ้น รวมไปถึงมีคุณภาพชีวิตที่ดีทั้งตัวผู้ป่วยเองและครอบครัว มะเร็งลำไส้ใหญ่สามารถก่อให้เกิดภาวะแทรกซ้อนได้หลายกรณี โดยขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย ทั้งประเภทของมะเร็ง วิธีการรักษา การตอบสนองของร่างกายผู้ป่วยในหลาย ๆ ด้าน ทั้งนี้ ผลข้างเคียงที่เกิดขึ้นจะแตกต่างกันไปตามผู้ป่วยแต่ละราย ผู้ป่วยอาจเสี่ยงต่อภาวะลำไส้ตีบตัน เนื่องจากการมีก้อนเนื้อมะเร็งขวางอยู่ภายในลำไส้ รวมไปถึงพบผลข้างเคียงหลังการรักษาในหลายด้าน เช่น แผลติดเชื้อหลังการผ่าตัด ภาวะเลือดออก ผลกระทบกระเทือนด้านจิตใจและอารมณ์ รู้สึกอ่อนเพลีย และเหนื่อยง่าย นอกจากนี้ผู้ป่วยในระยะลุกลามอาจเกิดมะเร็งบริเวณอวัยวะอื่นในร่างกาย เนื่องจากการแพร่กระจายเซลล์มะเร็งในกระแสเลือดสู่อวัยวะภายในร่างกาย มะเร็งลำไส้ใหญ่สามารถป้องกันได้หลายวิธี คือ คนทั่วไปควรเข้ารับการตรวจคัดกรองมะเร็งลำไส้ใหญ่ก่อนอายุ 50 ปี แต่หากเป็นผู้ที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยง โดยเฉพาะมีประวัติบุคคลในครอบครัวเป็นโรคนี้ ควรเข้ารับการตรวจคัดกรองโรคนี้ก่อนอายุ 50 ปี และตรวจอย่างสม่ำเสมอ เพราะมีความเสี่ยงต่อโรคมากกว่าคนทั่วไป ซึ่งโปรแกรมการคัดกรองโรคในแต่ละวิธีมีข้อดีและข้อเสียที่แตกต่างกัน ควรปรึกษาแพทย์ก่อนเข้าร่วมโปรแกรม การปรับพฤติกรรมในชีวิตประจำวันบางอย่างอย่างค่อยเป็นค่อยไปจะช่วยลดความเสี่ยงของโรคลงได้ตามคำแนะนำต่อไปนี้ความหมาย มะเร็งลำไส้ใหญ่ (Colon Cancer)
อาการของมะเร็งลำไส้ใหญ่
สาเหตุของมะเร็งลำไส้ใหญ่
การกลายพันธุ์ของยีน
การรับประทานอาหาร
การวินิจฉัยมะเร็งลำไส้ใหญ่
การรักษามะเร็งลำไส้ใหญ่
การผ่าตัด
การรักษาด้วยเคมีบำบัด (Chemotherapy)
การฉายรังสี (Radiation Therapy)
การดูแลผู้ป่วยแบบประคับปะคอรง (Supportive/Palliative Care)
ภาวะแทรกซ้อนของมะเร็งลำไส้ใหญ่
การป้องกันมะเร็งลำไส้ใหญ่
ตรวจคัดกรองมะเร็งลำไส้ใหญ่
เปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการดำเนินชีวิต