Illness name: กลุ่มอาการปวดเข่าด้าน
Description: IT Band Syndrome (Iliotibial Band Syndrome: ITBS) หรือไอทีแบนด์ซินโดรม คือ กลุ่มอาการความผิดปกติของเนื้อเยื่อเกี่ยวพันที่ชื่อ Iliotibial Band (IT Band หรือ ITB) ซึ่งอยู่บริเวณด้านนอกของหัวเข่า โดยไล่ไปตั้งแต่หน้าแข้ง ท่อนขาด้านล่าง หัวเข่า ต้นขา ถึงสะโพก IT Band Syndrome มักส่งผลให้เกิดอาการปวดหัวเข่าด้านนอกเป็นหลัก และอาจเกิดอาการอื่น ๆ ได้ในบางครั้ง โดยสาเหตุของกลุ่มอาการนี้มักมาจากการออกกำลังกายอย่างไม่เหมาะสม และอาจมาจากการใช้งานขาและหัวเข่าหนักเกินไป อย่างไรก็ตาม IT Band Syndrome สามารถรักษาได้ อาการปวดบริเวณเหนือหัวเข่าด้านนอกเป็นอาการหลักของกลุ่มอาการนี้ และอาการปวดอาจรุนแรงขึ้นเมื่อเกิดแรงกดบริเวณส้นเท้า โดยระยะแรกอาการปวดจาก IT Band Syndrome อาจหายไปเองเมื่อขยับร่างกายอย่างต่อเนื่อง แต่ระยะหลังอาการจะรุนแรงขึ้นเมื่อขยับหัวเข่าต่อเนื่องกัน เช่น การเดิน การปั่นจักรยาน การวิ่ง และกิจกรรมอื่น ๆ ที่ต้องเคลื่อนไหวหัวเข่า เป็นต้น นอกจากนี้ บางรายอาจพบอาการอื่น ๆ เช่น อาการปวดเมื่อย แสบร้อน กดเจ็บ (Tenderness) ตรงหัวเข่าด้านนอก ผิวหนังบวมแดงและรู้สึกอุ่นเมื่อสัมผัส มีอาการปวดท่อนขาด้านล่างและต้นขาสลับไปมา อาการปวดลามไปยังต้นขาด้านนอกและสะโพกด้านนอก เมื่อขยับหัวเข่าอาจรู้สึกคล้ายมีข้อต่อ กล้ามเนื้อ หรือเส้นเอ็นขยับในบริเวณดังกล่าว โดยทั่วไปอาการของ IT Band Syndrome มักไม่ส่งผลอันตรายร้ายแรง แต่หากอาการในข้างต้นรุนแรงขึ้น อาการปวดไม่ทุเลา หรืออาการปวดที่เกิดขึ้นส่งผลต่อการใช้ชีวิตประจำวัน การทำงาน การพักผ่อน ควรไปพบแพทย์ เพื่อรับการวินิจฉัยและการรักษาอย่างเหมาะสม เดิมทีเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน IT Band มีหน้าที่ช่วยในการเคลื่อนไหวหัวเข่าและขา ทั้งการยืดและการงอ โดยภายใต้เนื้อเยื่อเกี่ยวพัน IT Band จะมีถุงน้ำ (Bursa) ช่วยให้เคลื่อนไหวได้เป็นปกติ แต่เมื่อเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน IT Band หดตัวหรือตึงจากปัจจัยต่าง ๆ ก็อาจทำให้เกิดการเสียดสีกับกระดูก ส่งผลให้เนื้อเยื่อเกี่ยวพัน IT Band และถุงน้ำเกิดการระคายเคืองและอักเสบจนเป็นต้นเหตุให้เกิดอาการปวดขึ้น ส่วนใหญ่แล้ว อาการหดตัว ตึง และการเสียดสีของเนื้อเยื่อ IT Band มักเกิดจากการเคลื่อนไหวหัวเข่าซ้ำ ๆ โดยปัจจัยต่อไปนี้อาจทำให้เกิด IT Band Syndrome ได้มากขึ้น แพทย์จะสอบถามอาการที่พบ พฤติกรรมการใช้ชีวิต ร่วมกับการตรวจร่างกาย โดยเฉพาะบริเวณข้อเท้า หน้าแข้ง ท่อนขาด้านล่าง หัวเข่า ต้นขา และสะโพก ซึ่งส่วนใหญ่ข้อมูลเหล่านี้อาจเพียงพอต่อการวินิจฉัย IT Band Syndrome ในกรณีที่ผู้ป่วยมีอาการอื่น ๆ แพทย์อาจตรวจเพิ่มเติมด้วยวิธีแสดงภาพภายในร่างกายด้วยเครื่องเอกซเรย์และเอ็มอาร์ไอ (MRI) เพื่อหาความผิดปกติที่เกิดขึ้นภายในหัวเข่าและขา ซึ่งจะช่วยวินิจฉัยโรคและสาเหตุอื่นที่ทำให้มีอาการดังกล่าว อาการ IT Band Syndrome อาจบรรเทาเบื้องต้นได้ด้วยการดูแลตนเองดังนี้ หากทำตามวิธีเหล่านี้แล้วอาการไม่ดีขึ้นหรืออาการรุนแรงขึ้น ควรไปพบแพทย์ โดยภายหลังแพทย์วินิจฉัยแล้วว่าผู้ป่วยมีอาการของ IT Band Syndrome นอกจากการดูแลตนเองในข้างต้นแล้ว แพทย์อาจส่งผู้ป่วยเข้ารับการรักษาจากนักกายภาพบำบัด ซึ่งอาจแนะนำการรักษาต่อไปนี้ให้กับผู้ป่วย นอกจากนี้ แพทย์และนักกายภาพบำบัดอาจแนะนำวิธีการออกกำลังกายอย่างถูกต้อง อย่างการอบอุ่นร่างกายก่อนออกกำลังกาย ท่าออกกำลังกายที่ถูกต้อง ไปจนถึงการความเข้มข้น ความหนักเบาในการออกกำลังกายที่เหมาะสมให้กับผู้ป่วย และเทคนิคอื่น ๆ เพื่อลดความเสี่ยงของการบาดเจ็บซ้ำและการบาดเจ็บอื่นที่อาจตามมา อาการปวดหัวเข่าด้านนอกและอาการอื่น ๆ ที่เป็นผลจาก IT Band Syndrome อาจไม่ได้ส่งผลให้เกิดภาวะแทรกซ้อนอันตราย แต่อาจส่งผลต่อการใช้ชีวิต อย่างการเดิน การทำงาน และการออกกำลังกายได้ จึงไม่ควรปล่อยอาการทิ้งไว้โดยไม่รักษา และในบางรายอาจเกิดอาการอักเสบเรื้อรังของเนื้อเยื่อและกล้ามเนื้อส่วนดังกล่าวได้ด้วย โดยทั่วไปแล้ว สามารถลดความเสี่ยงของการอักเสบของเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน IT Band ได้ด้วยวิธีต่อไปนี้ IT Band Syndrome สามารถกลับมาเป็นซ้ำได้ โดยเฉพาะคนออกกำลังกายที่เสี่ยงต่อกลุ่มอาการดังกล่าว จึงควรหมั่นตรวจความพร้อมของร่างกาย สถานที่ และอุปกรณ์สำหรับออกกำลังกายอยู่เสมอความหมาย กลุ่มอาการปวดเข่าด้านนอก (IT Band Syndrome)
อาการของ IT Band Syndrome
สาเหตุของ IT Band Syndrome
การวินิจฉัย IT Band Syndrome
การรักษา IT Band Syndrome
ภาวะแทรกซ้อนจาก IT Band Syndrome
การป้องกัน IT Band Syndrome