ความหมาย Cardiac Tamponade

Cardiac Tamponade หรือภาวะบีบรัดหัวใจ เป็นภาวะที่เกิดจากการสะสมของเลือดหรือน้ำภายในถุงเยื่อหุ้มหัวใจ ส่งผลให้แรงดันในหัวใจของผู้ป่วยสูงขึ้น ทำให้หัวใจไม่สามารถขยายหรือทำงานได้อย่างปกติ และขัดขวางการสูบฉีดเลือดไปเลี้ยงส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย ซึ่งอาจนำไปสู่การล้มเหลวของอวัยวะภายใน ช็อค และการเสียชีวิตได้

ภาวะ Cardiac Tamponade เป็นภาวะฉุกเฉินที่อาจก่อให้เกิดอันตรายถึงชีวิต และต้องได้รับการรักษาโดยเร็วที่สุด ซึ่งแพทย์จำเป็นต้องสังเกตอาการของผู้ป่วยขณะเข้ารับการรักษาอย่างใกล้ชิด เนื่องจากอาการอาจทรุดลงอย่างรวดเร็ว

อาการของ Cardiac Tamponade

ผู้ป่วยที่มีภาวะ Cardiac Tamponade อาจแสดงสัญญาณออกเป็นอาการต่าง ๆ เช่น ฟังเสียงหัวใจได้แผ่วเบา มีภาวะความดันสูงในหลอดเลือดดำที่คอ ตัวเขียว และยังมีอาการอื่น ๆ เช่น

วิตกกังวล กระวนกระวาย หรือเซื่องซึม
ใจสั่น หน้ามืด วิงเวียนศีรษะ หรือหมดสติ
มีอาการอ่อนแรง ความรู้สึกตัวลดลง
มีปัญหาในการหายใจ หายใจเร็ว หรือไม่สามารถหายใจเข้าลึก ๆ ได้
รู้สึกเจ็บแปลบบริเวณหน้าอกจนส่งผลให้คอ ไหล่ ท้อง และหลังมีอาการร่วมด้วย โดยอาการจะรุนแรงขึ้นเมื่อหายใจเข้าลึก ๆ หรือไอ
รู้สึกอึดอัด แต่จะรู้สึกดีขึ้นเมื่อนั่งตัวตรงหรือโน้มตัวไปข้างหน้า
ท้องหรือขามีอาการบวม
มีอาการดีซ่าน ผิวซีดหรือเป็นสีม่วง
คลำชีพจรไม่พบ โดยจะเกิดกับผู้ป่วยบางรายเท่านั้น
ความดันเลือดต่ำ

สาเหตุของ Cardiac Tamponade

อาการแสดงของภาวะบีบรัดหัวใจจะเกิดขึ้นเมื่อมีน้ำหรือเลือดสะสมในเยื่อหุ้มหัวใจเป็นจำนวนมาก ซึ่งสามารถเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น

โรคกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน ภาวะหัวใจล้มเหลว ภาวะเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบจากติดเชื้อแบคทีเรียหรือเชื้อไวรัส มีบาดแผลบริเวณหัวใจ หรือได้รับบาดเจ็บจากการกระแทกด้วยของไม่มีคมบริเวณหน้าอก
การผ่าตัดหัวใจและหลอดเลือดหัวใจ ทำการฉายรังสีบริเวณหน้าอก การผ่าตัดหลอดเลือดแดงใหญ่โป่งพอง หรือการใส่สายสวนบริเวณส่วนกลางหลอดเลือดดำหรือหัวใจเมื่อไม่นาน
โรคมะเร็งเม็ดเลือดขาว มะเร็งเต้านม มะเร็งปอด มะเร็งปอดระยะสุดท้าย หรือมีเนื้องอกบริเวณหัวใจ
กลุ่มโรคเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน เช่น โรคแพ้ภูมิตัวเอง โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ โรคผิวหนังและกล้ามเนื้ออักเสบ
การใช้ยา เช่น ยาไฮดราลาซีน (Hydralazine) ยาไอโซไนอาซิด (Isoniazid) หรือยาไมนอกซิดิล (Minoxidil) เป็นต้น
การติดเชื้อ เช่น การเชื้อเอชไอวี (HIV) วัณโรค โรคเชื้อรา เป็นต้น
ภาวะขาดไทรอยด์ ต่อมไทรอยด์ทำงานน้อยผิดปกติกะทันหัน
ภาวะไตวาย

การวินิจฉัย Cardiac Tamponade

ในเบื้องต้น แพทย์สามารถสังเกตเห็นอาการสำคัญของภาวะบีบรัดหัวใจได้ โดยผู้ป่วยมักจะมีความดันโลหิตต่ำ ชีพจรเต้นแผ่ว มีภาวะความดันในหลอดเลือดดำที่คอ หัวใจเต้นเร็วขึ้นพร้อมกับเสียงหัวใจเบาลง หลังจากนั้น แพทย์จะตรวจเพิ่มเติมด้วยวิธีอื่นเพื่อช่วยวินิจฉัยภาวะบีบรัดหัวใจ เช่น

การทำเอ็กโคหัวใจ (Echocardiogram)
การสวนหัวใจข้างขวา
การเอกซเรย์หน้าอก
การตรวจวินิจฉัยโรคด้วยเครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์
การตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ (Electrocardiography)
การตรวจวินิจฉัยโรคของหลอดเลือดแดงใหญ่ด้วยเครื่อง Magnetic Resonance Angiogram (MRA) เพื่อตรวจหาความผิดปกติของระบบไหลเวียนโลหิตที่เกิดจากภาวะบีบรัดหัวใจ

การรักษา Cardiac Tamponade

ภาวะ Cardiac Tamponade เป็นภาวะที่จำเป็นต้องได้รับการรักษาอย่างเร่งด่วน ซึ่งการรักษาจะเน้นไปที่การลดแรงดันรอบบริเวณหัวใจและรักษาอาการที่เกี่ยวข้องอื่น ๆ โดยแพทย์จะทำการเจาะดูดเอาของเหลวออกจากช่องเยื่อหุ้มหัวใจ หรือบางรายอาจต้องผ่าตัดเปิดช่องทรวงอกเพื่อถ่ายเทเลือดหรือเอาลิ่มเลือดที่อุดตันออกหากผู้ป่วยมีบาดแผลทะลุเข้าไปในทรวงอก และอาจทำการตัดเยื่อบุหัวใจเพื่อลดแรงดันภายในหัวใจ

ในขณะทำการรักษา ผู้ป่วยอาจได้รับออกซิเจน สารน้ำ หรือยาชนิดต่าง ๆ เพื่อช่วยเพิ่มความดันโลหิต หากผู้ป่วยมีอาการคงที่แล้ว แพทย์อาจมีการตรวจด้านอื่น ๆ เพิ่มเติม เพื่อหาสาเหตุที่แท้จริงของภาวะ Cardiac Tamponade และทำการรักษาในขั้นต่อไป

ภาวะแทรกซ้อนของ Cardiac Tamponade

ผู้ที่มีภาวะ Cardiac Tamponade อาจมีภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ เช่น ภาวะหัวใจล้มเหลว น้ำท่วมปอด เส้นเลือดแดงใหญ่ฉีกขาด เกิดความเสียหายบริเวณเส้นเลือด การติดเชื้อ เกิดอาการช็อค หรืออาจมีภาวะแทรกซ้อนอันตรายอื่น ๆ ที่นำไปสู่การเสียชีวิตได้

การป้องกัน Cardiac Tamponade

เนื่องจากภาวะ Cardiac Tamponade เกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ จึงยากต่อการป้องกัน แต่อาจลดความเสี่ยงได้โดยการเข้ารับการตรวจสุขภาพเป็นประจำ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ และรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ซึ่งอาจจะช่วยลดความเสี่ยงต่อโรคต่าง ๆ ที่อาจนำไปสู่ภาวะบีบรัดหัวใจได้ อย่างไรก็ตาม การรู้เท่าทันปัจจัยเสี่ยงของตนเองอาจช่วยให้ได้รับการวินิจฉัยและการรักษาอย่างรวดเร็ว