Illness name: hyponatremia
Description: Hyponatremia (ภาวะโซเดียมในเลือดต่ำ) เป็นภาวะที่มีปริมาณโซเดียมในเลือดต่ำกว่าปกติ ส่งผลให้ผู้ป่วยอาจมีอาการปวดศีรษะ กล้ามเนื้อกระตุก อ่อนล้าหมดแรง ซึมลง คลื่นไส้อาเจียน ซึ่งอาจเกิดจากการเสียน้ำ ดื่มน้ำมากเกินไป หรือฮอร์โมนผิดปกติ เป็นต้น โซเดียม คือ แร่ธาตุอิเล็กโทรไลต์ที่ช่วยรักษาสมดุลของน้ำรอบ ๆ เซลล์และภายในเซลล์ มีความสำคัญต่อการทำงานของเส้นประสาทและกล้ามเนื้อ รวมทั้งยังช่วยควบคุมระดับความดันโลหิต ซึ่งผู้ป่วย Hyponatremia จะมีปริมาณโซเดียมในเลือดต่ำกว่า 135 มิลลิอิควิวาเลนท์/ลิตร (ระดับปกติอยู่ที่ 135-145 มิลลิอิควิวาเลนท์/ลิตร) ความรุนแรงของอาการ Hyponatremia อาจขึ้นอยู่กับปริมาณและอัตราการลดลงของระดับโซเดียมในเลือด หากโซเดียมค่อย ๆ ลดจำนวนลงทีละน้อย อาจยังไม่มีอาการใด ๆ เกิดขึ้นกับผู้ป่วย หรืออาจมีอาการ เช่น แต่หากโซเดียมลดลงมาก หรือลดลงอย่างรวดเร็วจนเกินไป อาจทำให้เกิดอาการที่รุนแรงขึ้น เช่น ชัก หมดสติขั้นรุนแรงและไม่ตอบสนองต่อการกระตุ้น Hyponatremia อาจเกิดจากการสูญเสียของเหลว และอิเล็กโทรไลต์ในร่างกายจากหลายสาเหตุ เช่น วิถีการใช้ชีวิต อาการเจ็บป่วย หรือภาวะต่าง ๆ ดังต่อไปนี้ เป็นสาเหตุให้ร่างกายอาจสูญเสียของเหลวและอิเล็กโทรไลต์ ซึ่งอาจเกิดจากการอาเจียนอย่างหนัก หรือท้องเสียอย่างรุนแรง อาจพบได้ในนักวิ่งมาราธอน หรือนักไตรกีฬา ที่ดื่มน้ำปริมาณมาก ๆ เพื่อทดแทนเหงื่อที่สูญเสียไป ซึ่งการดื่มน้ำมากเกินไปอาจเป็นสาเหตุให้ระดับโซเดียมในเลือดลดลงได้ ต่อมหมวกไตทำหน้าที่หลั่งฮอร์โมนเพื่อช่วยรักษาสมดุลของน้ำ โซเดียม และโพแทสเซียมในร่างกาย หากต่อมหมวกไตทำงานผิดปกติ อาจทำให้ระดับไทรอยด์ฮอร์โมนไทรอยด์ต่ำ หรืออาจเกิดกลุ่มอาการของการหลั่งฮอร์โมนต้านการขับปัสสาวะไม่เหมาะสม (Syndrome Of Inappropriate Anti-Diuretic Hormone: SIADH) เป็นเหตุให้ร่างกายเก็บน้ำไว้ แทนที่จะขับปัสสาวะตามปกติ จนส่งผลกระทบต่อปริมาณโซเดียมในเลือดได้ ภาวะหัวใจวาย หรือภาวะอื่น ๆ ที่มีผลกระทบต่อการทำงานของไตและตับ อาจทำให้ร่างกายไม่สามารถขับน้ำส่วนเกินออกไปได้ และส่งผลให้ระดับโซเดียมในเลือดลดลง ยาบางชนิด เช่น ยารักษาโรคซึมเศร้า ยาระงับปวด และยาขับปัสสาวะ อาจทำให้เสียน้ำในร่างกาย หรือปัสสาวะบ่อยกว่าปกติ การใช้ยาอี (Ecstasy) เสี่ยงทำให้ Hyponatremia มีความรุนแรงมากยิ่งขึ้น และอาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ แพทย์อาจซักประวัติทางการแพทย์ และสอบถามอาการประกอบการวินิจฉัย เช่น การมีเหงื่อออกมาก และการอาเจียนอย่างต่อเนื่อง อาการของ Hyponatremia ไม่มีลักษณะจำเพาะ แพทย์จึงไม่สามารถวินิจฉัยได้ชัดเจนจากการตรวจร่างกายหรืออาการที่เกิดขึ้น ดังนั้น อาจต้องส่งตรวจเพิ่มเติมด้วยวิธีการดังต่อไปนี้ การรักษา Hyponatremia ขึ้นอยู่กับสาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะนี้ โดยในช่วงที่รักษา ผู้ป่วยอาจต้องอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์อย่างใกล้ชิด เนื่องจากแพทย์อาจจำเป็นต้องวัดชีพจร ตรวจความดันโลหิต รวมถึงใส่สายสวนปัสสาวะ เพื่อวัดปริมาณการขับออกของเหลว แต่หากผู้ป่วยมีภาวะโซเดียมในเลือดต่ำเฉียบพลัน หรือมีอาการรุนแรง ผู้ป่วยอาจต้องรับการรักษาดังต่อไปนี้ การเกิดภาวะแทรกซ้อนของ Hyponatremia จะแตกต่างกันตามระดับความรุนแรงของอาการ หากผู้ป่วยมีอาการที่ไม่รุนแรงมากนัก อาจเกิดผลข้างเคียงจากการป่วย เช่น เสี่ยงต่อการหกล้ม กระดูกหัก มีปัญหาเกี่ยวกับความจำ (ในผู้ป่วยสูงอายุ) เป็นต้น หากอาการรุนแรงมากขึ้น ผู้ป่วยอาจเกิดภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ เช่น อย่างไรก็ตาม ผู้ป่วย Hyponatremia ควรได้รับการรักษาอย่างเหมาะสม เพื่อลดความเสี่ยงในการเกิดภาวะแทรกซ้อนที่เป็นอันตราย ในบางกรณี หากรักษาในอัตราที่เร็วเกินไป อาจทำให้เกิดภาวะบาดเจ็บของสมองเฉพาะส่วน (Central Pontine Myelinolysis) ซึ่งอาการจะปรากฏขึ้นหลังจากนั้น 2-4 วัน และอาจทำให้ผู้ป่วยเป็นอัมพฤกษ์ได้ พบบ่อยในผู้ป่วยที่ติดแอลกอฮล์ ได้รับการปลูกถ่ายตับ ผู้ป่วยหญิง และผู้ที่มีระดับโพแทสเซียมในเลือดต่ำ (Hypokalaemia) มีวิธีต่าง ๆ ที่อาจช่วยป้องกันการเกิด Hyponatremia ได้ เช่น อย่างไรก็ตาม วิธีการข้างต้นไม่อาจนำมาใช้ป้องกัน Hyponatremia ได้เสมอไป ในบางกรณี หากการป่วยมีสาเหตุจากฮอร์โมนภายในร่างกายเปลี่ยนแปลง ก็ไม่อาจป้องกันด้วยวิธีดังกล่าวได้ความหมาย ภาวะโซเดียมในเลือดต่ำ (Hyponatremia)
อาการของภาวะโซเดียมในเลือดต่ำ
สาเหตุของภาวะโซเดียมในเลือดต่ำ
ภาวะขาดน้ำ
ดื่มน้ำมากเกินไป
ฮอร์โมนผิดปกติ
มีปัญหาเกี่ยวกับหัวใจ ไต และตับ
การใช้ยาบางชนิด
การใช้สารเสพติด
การวินิจฉัยภาวะโซเดียมในเลือดต่ำ
การรักษาภาวะโซเดียมในเลือดต่ำ
ภาวะแทรกซ้อนของภาวะโซเดียมในเลือดต่ำ
การป้องกันภาวะโซเดียมในเลือดต่ำ