Illness name: ตุ่มมดกัด ant bites
Description: ตุ่มมดกัดเป็นอาการทางผิวหนังที่เกิดจากการโดนมดกัด มักพบบ่อยที่บริเวณผิวหนังนอกร่มผ้า เช่น แขน ขา มือ และเท้า โดยปกติแล้วตุ่มมดกัดมักหายได้เองภายในเวลา 1 สัปดาห์ แต่คนที่มีอาการแพ้อาจเกิดอาการที่ไม่พึงประสงค์มากกว่าคนทั่วไป ตุ่มมดกัดทั่วไปอาจแค่สร้างความรำคาญจากอาการเจ็บ ๆ คัน ๆ แต่มดบางชนิดอย่างมดคันไฟ ไม่เพียงแค่กัดเท่านั้น แต่ยังปล่อยพิษเข้าสู่ผิวหนังของมนุษย์ ทำให้เมื่อถูกกัดจะมีอาการรุนแรงมากกว่าตุ่มมดกัดทั่วไป โดยเฉพาะคนที่มีอาการแพ้รุนแรงอาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ อาการของตุ่มมดกัดจะขึ้นอยู่กับชนิดของมดที่กัด โดยทั่วไปจะเกิดตุ่มนูนบวมแดงคล้ายกับสิว มีอาการคันหรือรู้สึกแสบร้อนบริเวณที่โดนมดกัด ในกรณีที่ถูกมดคันไฟกัดหรือต่อยจะมีอาการรุนแรงมากกว่า เช่น เกิดตุ่มน้ำพองหรือมีหนอง รู้สึกเจ็บแสบออกร้อน ผิวหนังบวมแดงและมีอาการคันมากกว่าปกติ และผิวหนังที่บวดแดงอาจขยายวงกว้างมากยิ่งขึ้นเมื่อเกาบริเวณนั้น คนที่โดนมดกัดมักมีอาการไม่รุนแรง แต่หากถูกกัดภายในปากหรือลำคอ บริเวณใกล้ดวงตา หรือมีอาการไม่พึงประสงค์ต่อไปนี้ ควรรีบไปพบแพทย์ทันที หลังจากถูกมดกัดผิวหนังของเราได้รับสารเคมีที่ชื่อว่ากรดฟอร์มิก (Formic Acid) ส่งผลให้เกิดตุ่มนูนและมีอาการเฉพาะบริเวณที่โดนกัด อย่างอาการคัน แสบร้อน และบวมแดงตามมา แต่ผู้ที่แพ้กรดฟอร์มิกอาจมีอาการไม่พึงประสงค์มากกว่าคนทั่วไป และในกรณีของการถูกมดคันไฟต่อยผิวหนังจะได้รับสารพิษที่ชื่อว่าโซเลนอพซิน (Solenopsin) อาจทำให้เกิดอาการแพ้หรืออาการไม่พึงประสงค์ที่รุนแรงกว่าการถูกมดกัดทั่วไป แพทย์จะวินิจฉัยโดยการตรวจร่างกายบริเวณผิวหนังที่ถูกมดกัดหรือต่อย ซักถามอาการและประวัติเพิ่มเติมเกี่ยวกับการสัมผัสมด รวมถึงสภาพแวดล้อมที่อยู่อาศัยของผู้ป่วย เพื่อช่วยวินิจฉัยและประเมินความรุนแรงของโรค ตุ่มมดกัดทั่วไปมักหายได้เองภายใน 1 สัปดาห์ เพียงแค่ล้างบริเวณที่ถูกมดกัดด้วยสบู่และน้ำสะอาดเพื่อฆ่าเชื้อแบคทีเรีย หากถูกมดกัดหรือต่อยจนเกิดตุ่มน้ำพอง มีอาการคันรุนแรง บวมแดงและแสบร้อนมาก ไม่ควรบีบ แกะ เกาให้ตุ่มน้ำพองแตกเพราะอาจนำไปสู่การติดเชื้อ นอกจากนี้ สามารถบรรเทาอาการบวมด้วยการประคบเย็น และปรึกษาเภสัชกรถึงการใช้ยาเพื่อบรรเทาอาการอื่น ๆ เช่น รับประทานยาแก้ปวดอย่างยาพาราเซตามอล (Paracetamol) รับประทานยาแก้แพ้หรือใช้ครีมทาเฉพาะที่เพื่อลดอาการคัน เช่น ยาไฮโดรคอร์ติโซน (Hydrocortisone) ในกรณีที่เกิดอาการไม่พึงประสงค์หรือมีอาการแพ้รุนแรง ควรไปพบแพทย์ทันที ซึ่งหากบอกชนิดของมดที่กัดหรือนำตัวอย่างมดที่กัดไปให้แพทย์ดูด้วยได้ ก็จะช่วยให้แพทย์รักษาได้ถูกอาการมากยิ่งขึ้น โดยวิธีการรักษาที่แพทย์มักใช้มีดังนี้ แม้ว่าตุ่มมดกดโดยทั่วไปจะไม่เป็นอันตราย แต่หากดูแลรักษาไม่เหมาะสมก็อาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนได้ เช่น การติดเชื้อแบคทีเรียบริเวณผิวหนังจากการบีบ แกะ เกา ทำให้ตุ่มน้ำพองแตกจนเกิดแผลติดเชื้อและอักเสบตามมา นอกจากนี้ คนที่มีอาการแพ้พิษมดคันไฟอาจเป็นอันตรายต่อชีวิตเมื่อไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที หากมีอาการที่เข้าข่ายอาการแพ้รุนแรง เช่น คลื่นไส้ วิงเวียนศีรษะ หายใจลำบาก หรือกลืนลำบากหลังถูกมดกัด ควรรีบไปพบแพทย์ทันที การป้องกันตุ่มมดกัดสามารถทำได้โดยการลดความเสี่ยงไม่ให้ถูกมดกัด เช่นความหมาย ตุ่มมดกัด (ฺAnt Bites)
อาการของตุ่มมดกัด
สาเหตุของตุ่มมดกัด
การวินิจฉัยตุ่มมดกัด
การรักษาตุ่มมดกัด
ภาวะแทรกซ้อนของตุ่มมดกัด
การป้องกันตุ่มมดกัด