Illness name: ต่อมน้ำลายอักเสบ
Description: ต่อมน้ำลายอักเสบ เป็นอาการอักเสบที่เกิดกับต่อมน้ำลายข้างใดข้างหนึ่ง จนทำให้มีอาการ เช่น เจ็บในปาก หน้าบวม คอบวม คางบวม เป็นต้น ซึ่งเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ ทั้งการติดเชื้อแบคทีเรีย เชื้อไวรัส การอุดกั้นในต่อมน้ำลาย และสาเหตุอื่น ๆ เช่น นิ่วในต่อมน้ำลาย โรคคางทูม และภาวะขาดน้ำ เป็นต้น อาการของต่อมน้ำลายอักเสบ ต่อมน้ำลายมีอยู่ด้วยกัน 3 ส่วน ซึ่งอยู่ที่ด้านหน้าใบหู ใต้กราม และโคนลิ้น อาการของต่อมน้ำลายอักเสบบางอาการจะคล้ายกับโรคหรือภาวะอื่น ๆ โดยผู้ป่วยอาจมีอาการ เช่น หากผู้ป่วยพบอาการผิดปกติที่บริเวณดังกล่าว หรือพบอาการใด ๆ ของภาวะต่อมน้ำลายอักเสบ โดยเฉพาะมีรสชาติผิดปกติในปาก อ้าปากไม่ได้ตามปกติ เจ็บที่ใบหน้า บวมหรือแดงบริเวณด้านหน้าใบหู มีไข้สูง หายใจลำบากหรือกลืนลำบาก ควรไปพบแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัย สาเหตุของต่อมน้ำลายอักเสบ ต่อมน้ำลายอักเสบอาจเป็นผลจากการผลิตน้ำลายที่ลดลง เพราะน้ำลายเป็นตัวช่วยย่อยเศษอาหาร ช่วยทำให้ช่องปากสะอาด ช่วยกำจัดเชื้อแบคทีเรียและเศษอาหาร และยังช่วยควบคุมสมดุลของเชื้อแบคทีเรียชนิดที่ดีและไม่ดีในช่องปากด้วย เมื่อมีน้ำลายน้อยลงและมีเศษอาหารตกค้างก็อาจทำให้เกิดการติดเชื้อและการอักเสบของต่อมน้ำลายตามมาได้ โดยสาเหตุที่อาจทำให้ต่อมน้ำลายอักเสบ มีดังนี้ การติดเชื้อแบคทีเรีย เชื้อแบคทีเรีย Staphylococcus Aureus เป็นชนิดที่พบว่าทำให้เกิดต่อมน้ำลายอักเสบมากที่สุด ส่วนเชื้อ Streptococcus Viridans เชื้อ Streptococcus Pyogenes เชื้อ Haemophilus Influenzae หรือเชื้อ Escherichia Coli ก็สามารถทำให้เกิดต่อมน้ำลายอักเสบได้เช่นกัน การติดเชื้อไวรัส เช่น โรคคางทูม การติดเชื้อเอชไอวี การติดเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ A หรือเชื้อไวรัสพาราอินฟลูเอนซาชนิดที่ 1 กับ 2 และโรคเริม เป็นต้น ส่วนสาเหตุอื่น ๆ ได้แก่ นอกจากนี้ ยังมีปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดต่อมน้ำลายอักเสบได้สูงขึ้น เช่น มีอายุ 65 ปีขึ้นไป หรือไม่ได้รับการฉีดวัคซีนป้องกันคางทูม เป็นต้น การวินิจฉัยต่อมน้ำลายอักเสบ แพทย์จะตรวจร่างกายหรือวินิจฉัยอาการคร่าว ๆ ในเบื้องต้น หากมีอาการปวด ต่อมน้ำลายขยายใหญ่ขึ้น หรือพบหนองไหลในปาก ก็อาจแสดงถึงการติดเชื้อแบคทีเรีย นอกจากนั้น แพทย์อาจวินิจฉัยด้วยวิธีการอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น การรักษาต่อมน้ำลายอักเสบ การรักษาต่อมน้ำลายอักเสบจะขึ้นอยู่กับความรุนแรงของการติดเชื้อ สาเหตุ และอาการที่เกิดขึ้น โดยสามารถแบ่งการรักษาได้เป็น 2 รูปแบบ ดังนี้ การรักษาด้วยตนเอง การรักษาโดยแพทย์ ภาวะแทรกซ้อนของต่อมน้ำลายอักเสบ โดยส่วนใหญ่ต่อมน้ำลายอักเสบจะทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนได้น้อย แต่ก็อาจเกิดขึ้นได้ เช่น การป้องกันต่อมน้ำลายอักเสบ เนื่องจากสาเหตุที่พบบ่อยของต่อมน้ำลายอักเสบมาจากการติดเชื้อแบคทีเรีย ดังนั้น การป้องกันภาวะนี้จึงเป็นการลดความเสี่ยงของการติดเชื้อ เช่น อย่างไรก็ตาม ต่อมน้ำลายอักเสบบางชนิดก็ไม่มีวิธีที่สามารถป้องกันได้ ดังนั้น หากผู้ป่วยพบอาการหรือความผิดปกติใด ๆ ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อรับการตรวจรักษาอย่างทันท่วงทีความหมาย ต่อมน้ำลายอักเสบ