Illness name: ดีซ่าน
Description: ดีซ่าน (Jaundice) เป็นอาการป่วยที่เยื่อบุตาขาว เนื้อเยื่อและผิวหนังของผู้ป่วยกลายเป็นสีเหลือง เรียกอีกชื่อหนึ่งคือ “ภาวะตัวเหลืองตาเหลือง” เกิดจากการมีปริมาณสารบิลิรูบิน (Bilirubin) ในกระแสเลือดมากเกินไป มาจากหลายสาเหตุหรือจากการเจ็บป่วยอื่น ๆ โดยส่วนใหญ่เกิดจากการทำงานที่ผิดปกติของตับ ระบบน้ำดี และเซลล์เม็ดเลือดแดง อาการของดีซ่าน ลักษณะอาการแสดงหลักของภาวะดีซ่านที่สังเกตเห็นได้ชัดเจน คือ ดวงตาและผิวหนังมีสีเหลือง อุจจาระอาจมีสีซีดลง และปัสสาวะมีสีเข้ม นอกจากภาวะตัวเหลืองตาเหลืองที่ปรากฏเด่นชัด อาจพบอาการป่วยที่เกิดขึ้นร่วมกัน โดยอาจมีอาการร่วมเพียงอย่างเดียวหรือหลายอย่าง เช่น สาเหตุของดีซ่าน ดีซ่านเกิดจากความผิดปกติของปริมาณสารบิลิรูบินในกระแสเลือด ทำให้เห็นผิวหนังและเยื่อตาขาวเป็นสีเหลือง โดยปกติ เซลล์เม็ดเลือดแดงจะมีการสลายตัวและเกิดเซลล์ใหม่มาแทนที่ สารบิลิรูบินเป็นสารที่เกิดจากการที่เซลล์เม็ดเลือดแดงเก่าสลายตัว โดยสารนี้จะถูกขับออกไปตามท่อน้ำดีและกระแสเลือด ลำเลียงไปตามอวัยวะต่าง ๆ ไปจนถึงอวัยวะที่มีหน้าที่กำจัดของเสียออกจากร่างกาย คือ ลำไส้ จึงสามารถพบความผิดปกติของสีของเสียที่ถูกขับออกจากร่างกายอย่างปัสสาวะและอุจจาระด้วย บางกรณีที่พบภาวะดีซ่านในเด็กแรกเกิด อาจเกิดจากการพัฒนาระบบต่าง ๆ ภายในร่างกายและอวัยวะที่ยังไม่เติบโตแข็งแรงเต็มที่ อาการควรจะหายไปภายในสองสัปดาห์ในทารกที่คลอดครบกำหนด หากพบว่ามีอาการนานเกินไปหรือหากมีอาการที่น่าสงสัยของโรคอื่นร่วมด้วย ควรรีบพบแพทย์เพื่อทำการตรวจรักษาทันที ภาวะดีซ่าน แบ่งตามตำแหน่งของการเกิด ดังนี้ การวินิจฉัยดีซ่าน นอกจากการสังเกตจากอาการภายนอกแล้ว สามารถตรวจหาภาวะดีซ่านได้ด้วยวิธีต่อไปนี้ การรักษาดีซ่าน การรักษาภาวะดีซ่าน มักจะรักษาตามโรคที่เป็นสาเหตุ บรรเทาอาการและคอยป้องกันไม่ให้เกิดโรคหรือภาวะอื่นแทรกซ้อน โดยพิจารณาตามชนิดที่เป็นลักษณะการเกิด คือ ดีซ่านที่เกิดก่อนเข้าสู่ตับ ดีซ่านที่เกิดภายในตับ และดีซ่านที่เกิดหลังออกจากตับ ภาวะแทรกซ้อนของดีซ่าน อาการดีซ่านเป็นอาการแสดงของหลาย ๆ โรค เพราะดีซ่านเกิดจากความผิดปกติในการทำงานของอวัยวะและเซลล์เม็ดเลือดแดง โรคที่มักพบร่วมกับภาวะดีซ่าน ได้แก่ โรคโลหิตจาง การติดเชื้อในตับหรือระบบทางเดินน้ำดี ตับอักเสบ ตับแข็ง ซึ่งโรคเหล่านี้ทำให้เกิดการเจ็บป่วยอย่างการปวดท้องรุนแรง ท้องร่วง พบภาวะเลือดออกที่ผิดปกติ หรืออาจมีภาวะอวัยวะทำงานล้มเหลวเป็นเหตุให้เสียชีวิตในรายที่ป่วยด้วยโรคที่ร้ายแรง อย่างโรคธาลัสซีเมีย หรือมะเร็งตับ นอกจากนี้ ในทารกแรกเกิด สารบิลิรูบินเป็นอันตรายต่อเซลล์สมอง หากมีสารบิลิรูบินปริมาณมากผ่านเข้าสู่เซลล์สมอง อาจเสี่ยงต่อการเกิดโรคและกลุ่มอาการทางสมองด้วย เช่น เคอนิคเทรัส (Kernicterus) ซึ่งเป็นภาวะแทรกซ้อนทางสมองที่เกิดจากเซลล์เนื้อเยื่อสมองถูกทำลายอย่างถาวร กระทบต่อประสาทการฟัง เป็นผลให้สูญเสียการได้ยินหรือระบบการได้ยินผิดปกติ และอาจกระทบทำให้มีระดับสติปัญญาลดลง การป้องกันดีซ่าน แม้ไม่มีวิธีการที่เฉพาะเจาะจงในการป้องกันการเกิดภาวะดีซ่าน แต่การป้องกันควรครอบคลุมหลายสาเหตุที่อาจเป็นที่มาของภาวะดีซ่าน คือ เน้นไปที่การดูแลสุขภาพเพื่อป้องกันการทำงานผิดปกติและการติดเชื้อในตับ เซลล์เม็ดเลือดแดงและระบบน้ำดี การดูแลสุขภาพเป็นพื้นฐานสำคัญในการป้องกันโรค ประกอบด้วย ความหมาย ดีซ่าน