Illness name: เด็กตัวเหลือง
Description: เด็กตัวเหลือง เป็นภาวะที่พบได้ทั่วไปและมักไม่เป็นอันตราย ส่วนใหญ่พบในเด็กแรกเกิดหรือเด็กที่คลอดก่อนกำหนด โดยจะส่งผลให้ผิวหนังและตาขาวของทารกมีสีเหลือง สาเหตุเกิดจากการมีสารบิลิรูบินหรือสารที่ให้สีเหลืองในเลือดสูงเกินไป เนื่องจากตับของเด็กแรกเกิดยังเจริญเติบโตไม่มากพอที่จะกำจัดสารบิลิรูบินและขับออกทางลำไส้ใหญ่ได้ โดยมากภาวะนี้จะหายไปเองเมื่อตับของเด็กพัฒนาขึ้น แต่ทารกบางรายอาจมีภาวะตัวเหลืองมากกว่าปกติ (Pathologic Jaundice) ซึ่งระดับบิลิรูบินที่สูงมากอาจทำให้เกิดความผิดปกติของสมองอย่างถาวร หรือหากมีภาวะตัวเหลืองนานกว่า 3 สัปดาห์ อาจเป็นอาการบ่งบอกถึงโรคบางชนิดได้ อาการเด็กตัวเหลือง เด็กแรกเกิดมักเริ่มมีภาวะตัวเหลืองและตาเหลืองในช่วง 2-3 วันแรกหลังคลอด โดยอาการเริ่มจากใบหน้าเปลี่ยนเป็นสีเหลืองอ่อน ก่อนลามไปส่วนอื่น ๆ ของร่างกาย เช่น ลำตัว ท้อง แขน ขา และอาจมีสีเหลืองชัดขึ้นเมื่อใช้ปลายนิ้วกด รวมถึงมีอาการอื่น ๆ ที่สังเกตได้ ดังนี้ ทั้งนี้ ภาวะตัวเหลืองที่รุนแรงอาจแสดงถึงปัญหาสุขภาพหรือเป็นภาวะแทรกซ้อนจากการมีสารบิลิรูบินในเลือดมากเกินไปได้ ผู้ปกครองควรพาเด็กไปพบแพทย์ทันที หากสังเกตพบอาการต่อไปนี้ สาเหตุของเด็กตัวเหลือง ภาวะตัวเหลืองในเด็กแรกเกิดส่วนใหญ่มีสาเหตุมาจากระดับสารบิลิรูบินหรือสารสีเหลืองในเลือดที่สูงมากเกินไป โดยสารนี้เกิดขึ้นเมื่อเม็ดเลือดแดงซึ่งทำหน้าที่ขนส่งออกซิเจนไปสู่เซลล์ต่าง ๆ ทั่วร่างกายแตกตัว ในภาวะปกติ บิลิรูบินในกระแสเลือดจะถูกส่งไปที่ตับและขับออกทางอุจจาระ แต่ในเด็กแรกเกิด ตับจะยังเจริญเติบโตไม่เต็มที่ ทำให้ไม่สามารถกำจัดสารนี้ได้รวดเร็วพอ นอกจากนี้ ภาวะเด็กตัวเหลืองอาจเกิดจากสาเหตุอื่น ๆ ได้เช่นกัน มีดังนี้ การวินิจฉัยเด็กตัวเหลือง โดยทั่วไปแพทย์จะตรวจร่างกายและตรวจหาภาวะตัวเหลืองภายใน 72 ชั่วโมง หลังเด็กคลอด โดยดูจากสีผิว สีของตาขาว สีเหงือก รวมถึงสีปัสสาวะหรืออุจจาระ หากสงสัยว่าเด็กอาจมีภาวะตัวเหลือง แพทย์จะตรวจวัดระดับบิลิรูบินในเลือด เพื่อพิจารณาว่าจำเป็นต้องรับการรักษาหรือไม่ ซึ่งวิธีตรวจที่อาจนำมาใข้ มีดังนี้ ทั้งนี้ ภาวะตัวเหลืองอาจใช้เวลานานเป็นสัปดาห์กว่าอาการจะแสดงออกมา ผู้ปกครองควรหมั่นสังเกตอาการของทารก โดยตรวจดูสีของดวงตา หรือใช้นิ้วกดเบา ๆ บนปลายจมูกหรือหน้าผากเพื่อตรวจว่าผิวเป็นสีเหลืองหรือไม่ รวมถึงสังเกตสีของอุจจาระและปัสสาวะของทารก หากสงสัยว่าเด็กอาจมีภาวะตัวเหลือง ควรไปพบแพทย์ทันที การรักษาเด็กตัวเหลือง อาการตัวเหลืองที่ไม่รุนแรงจะหายไปได้เองภายใน 2-3 สัปดาห์ แต่ในรายที่อาการไม่ดีขึ้นและมีระดับสารบิลิรูบินในเลือดสูง แพทย์อาจใช้การรักษาเพื่อลดระดับสารบิลิรูบินในเลือดด้วยวิธีดังต่อไปนี้ กรณีที่เด็กมีภาวะตัวเหลืองจากสาเหตุอื่น ๆ การรักษาจะแตกต่างตามสาเหตุ ดังนี้ ภาวะแทรกซ้อนของเด็กตัวเหลือง ระดับบิลิรูบินที่สูงจนมีอาการตัวเหลืองรุนแรงนั้น หากไม่ได้รับการรักษา อาจก่อให้เกิดภาวะแทรกซ้อนร้ายแรงต่อไปนี้ ทั้งนี้ อาการที่เกิดขึ้นนี้ส่งผลให้เด็กมีพัฒนาการล่าช้ากว่าปกติ และอาจมีระดับสติปัญญาลดลง ซึ่งความผิดปกติทางสมองเหล่านี้ไม่อาจรักษาให้หายขาดได้ การป้องกันเด็กตัวเหลือง เด็กตัวเหลืองเป็นภาวะที่ป้องกันไม่ได้ อย่างไรก็ตาม ผู้ที่กำลังตั้งครรภ์ควรตรวจหมู่เลือดเพื่อป้องกันภาวะเลือดไม่เข้ากันของแม่และลูก ซึ่งเป็นสาเหตุหนึ่งที่อาจทำให้เกิดอาการตัวเหลืองในเด็กแรกเกิด ส่วนเด็กที่มีภาวะตัวเหลืองหลังคลอด แนวทางต่อไปนี้อาจช่วยป้องกันไม่ให้เด็กมีอาการตัวเหลืองรุนแรงขึ้นกว่าเดิมได้ นอกจากนี้ ควรสังเกตเด็กแรกเกิดในช่วง 5 วันแรกหลังคลอดอย่างใกล้ชิด หากพบว่าเด็กมีอาการตัวเหลืองควรรีบพาไปพบแพทย์ทันที ความหมาย เด็กตัวเหลือง