Illness name: anal fissure แผลรอยแยกขอบทวารหนัก
Description: Anal Fissure หรือแผลรอยแยกขอบทวารหนัก คือ รอยฉีกหรือแผลเปิดขนาดเล็กที่เกิดขึ้นบริเวณเยื่อบุทวารหนัก โดยมักทำให้มีอาการปวดทวารหนักและมีเลือดออกเมื่อถ่ายอุจจาระ หรืออาจมีอาการกล้ามเนื้อหูรูดทวารหนักกระตุกด้วย ซึ่งแผลนี้อาจเกิดจากการขับถ่ายอุจจาระที่แข็งหรือมีก้อนใหญ่ มักพบได้บ่อยในเด็กทารก อาจรักษาได้โดยเพิ่มการรับประทานอาหารที่มีไฟเบอร์หรือนั่งแช่ในน้ำ แต่บางรายก็อาจต้องใช้ยารักษาหรือการผ่าตัดเข้าช่วย ผู้ป่วยที่มี Anal Fissure อาจพบอาการต่าง ๆ ดังต่อไปนี้ ทั้งนี้ หากผู้ป่วยมีอาการปวดผิดปกติในระหว่างหรือหลังจากถ่ายอุจจาระ สังเกตเห็นเลือดบนอุจจาระ หรือมีเลือดติดที่กระดาษชำระหลังถ่ายอุจจาระเสร็จแล้ว ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อรับการตรวจรักษา Anal Fissure เกิดจากเยื่อบุทวารหนักได้รับความเสียหายจนมีรอยแยกหรือเกิดแผล โดยอาจเกิดขึ้นได้จากสาเหตุดังต่อไปนี้ Anal Fissure เกิดขึ้นได้กับคนทุกเพศทุกวัย อย่างไรก็ตาม คนบางกลุ่มอาจมีความเสี่ยงมากกว่าคนทั่วไป ได้แก่ เด็กทารก ผู้สูงอายุ ผู้ที่มีอาการท้องผูก ผู้ป่วยโรคโครห์น ผู้หญิงที่เพิ่งคลอดลูก และผู้ที่มีเพศสัมพันธ์ทางทวารหนัก การวินิจฉัยในเบื้องต้น แพทย์จะสอบถามอาการและพฤติกรรมการเข้าห้องน้ำของผู้ป่วย จากนั้นอาจตรวจดูบริเวณรูทวารหนักของผู้ป่วย โดยสวมถุงมือที่เคลือบด้วยสารหล่อลื่นและสอดนิ้วเข้าไปในทวารหนักหรือใช้กล้องส่องดู แต่หากผู้ป่วยมีอาการปวดอย่างมาก แพทย์อาจวินิจฉัยเพียงแค่ดูจากอาการภายนอกเท่านั้น ซึ่งหากเป็น Anal Fissure แบบเฉียบพลัน รอยแยกจะดูคล้ายแผลสด แต่หากเป็นชนิดเรื้อรัง อาจสังเกตได้ถึงก้อนเนื้อหรือติ่งเนื้อเล็ก ๆ ด้านในและด้านนอกรูทวารหนัก นอกจากนี้ หากมีรอยแยกเกิดขึ้นด้านข้างรูทวารหนัก ไม่ใช่ด้านหน้าหรือด้านหลัง ผู้ป่วยอาจมีแนวโน้มที่จะเกิดความผิดปกติอื่น ๆ อย่างโรคโครห์น ซึ่งแพทย์อาจวินิจฉัยด้วยการส่องกล้องตรวจลำไส้ โดยใช้ท่อขนาดเล็กที่มีกล้องขนาดเล็กติดอยู่สอดเข้าไปในลำไส้เพื่อตรวจดูความผิดปกติ มักใช้วิธีนี้กับผู้ที่มีอายุมากกว่า 50 ปี ผู้ที่มีความเสี่ยงต่อมะเร็งลำไส้ หรือผู้ที่มีอาการอื่น ๆ ที่อาจไม่ใช่อาการของ Anal Fissure ร่วมด้วย เช่น ปวดท้อง ท้องเสีย เป็นต้น Anal Fissure มีอาการคล้ายกับผิวหนังฉีกขาดทั่วไป โดยจะดีขึ้นได้เองภายในไม่กี่สัปดาห์ ผู้ป่วยสามารถดูแลตนเองเพื่อช่วยให้ขับถ่ายได้ง่ายยิ่งขึ้น และลดความเสี่ยงในการเกิดรอยแยกขอบทวารหนักขึ้นอีกครั้ง โดยทำตามคำแนะนำดังต่อไปนี้ ทั้งนี้ หากยังคงมีอาการท้องผูกอย่างต่อเนื่อง หรือมีอาการของ Anal Fissure เกิดขึ้นอย่างเรื้อรัง ผู้ป่วยควรไปพบแพทย์เพื่อรับการรักษา โดยแพทย์อาจพิจารณารักษาด้วยวิธีดังต่อไปนี้ ผู้ที่มีอาการ Anal Fissure อาจมีภาวะแทรกซ้อนอื่นตามมาได้ บางรายอาจเกิดรอยแยกบริเวณทวารนานกว่า 6 สัปดาห์ จนกลายเป็นรอยแยกทวารหนักชนิดเรื้อรังที่ต้องได้รับการรักษาเพิ่มเติมจากแพทย์ ในขณะที่บางรายอาจกลับมามีอาการลักษณะนี้ได้อีกครั้ง และในบางกรณีรอยแยกดังกล่าวอาจขยายไปถึงบริเวณกล้ามเนื้อหูรูดด้านใน ทำให้รักษาได้ยากยิ่งขึ้น โดยอาจต้องใช้ยาหรือผ่าตัดเพื่อรักษารอยแยกและลดอาการปวดที่เกิดขึ้น โดยทั่วไปสามารถป้องกันการเกิด Anal Fissure ได้โดยลดปัจจัยเสี่ยงตามคำแนะนำต่อไปนี้ความหมาย แผลรอยแยกขอบทวารหนัก (Anal Fissure)
อาการของแผลรอยแยกขอบทวารหนัก
สาเหตุของแผลรอยแยกขอบทวารหนัก
การวินิจฉัยแผลรอยแยกขอบทวารหนัก
การรักษาแผลรอยแยกขอบทวารหนัก
การใช้ยา เช่น ใช้ยาไนโตรกลีเซอรินชนิดทาภายนอกเพื่อช่วยเพิ่มการไหลเวียนของเลือดและช่วยผ่อนคลายกล้ามเนื้อหูรูดทวารหนัก ใช้ยาชาเฉพาะที่ชนิดทาเพื่อช่วยลดอาการปวด ใช้ยาลดความดันโลหิตอย่างยาไนเฟดิปีนหรือยาดิลไทอะเซมเพื่อช่วยผ่อนคลายหูรูดทวารหนัก เป็นต้น โดยการใช้ยามีทั้งชนิดรับประทานและชนิดใช้ภายนอก รวมถึงอาจฉีดโบท็อกซ์เพื่อให้กล้ามเนื้อหูรูดเกิดการคลายตัว ซึ่งจะใช้ในกรณีที่การใช้ยาทาไม่ได้ผล
แพทย์อาจใช้การผ่าตัดหากรักษาด้วยวิธีอื่นแล้วไม่ได้ผล โดยจะเป็นการทำรอยตัดที่กล้ามเนื้อหูรูดทวารหนักชั้นใน เพื่อช่วยลดอาการปวดหรือแรงดันบริเวณทวารหนัก ซึ่งวิธีนี้ไม่ทำให้รู้สึกเจ็บมากนักและหลังผ่าตัดผู้ป่วยอาจไม่สามารถควบคุมการผายลมได้ชั่วคราว อาจมีอุจจาระเล็ดเล็กน้อยหรืออาจเกิดการติดเชื้อได้ และจะใช้เวลาประมาณ 2 เดือนจึงจะหายดี อย่างไรก็ตาม จากการศึกษาพบว่า การรักษา Anal Fissure ชนิดเรื้อรังด้วยวิธีนี้มีประสิทธิภาพมากกว่าการรักษาด้วยวิธีอื่นอย่างมาก
ภาวะแทรกซ้อนของแผลรอยแยกขอบทวารหนัก
การป้องกันแผลรอยแยกขอบทวารหนัก