İş Yaşamı

Türkiye’de giderek artan çalışan kadın nüfusu nedeniyle gebelerin yarısı çalışarak gebeliklerini geçirmektedir. Komplikasyon yoksa, gebelerin çoğu doğum eyleminin başlamasına kadar çalışabilir. Ancak bazı iş tiplerinde gebelik komplikasyonlarının görülme sıklığı artabilir. Özellikle fiziksel güç isteyen işlerde çalışanlarda erken doğum, büyüme geriliği, hipertansiyon gibi durumların %20-60 oranında arttığı gösterilmiştir. Mesleksel aşırı yorgunluk, uzun zaman ayakta kalma, fiziksel ve mental gereksinimlerin yoğunluğu, çevresel stres etkenleri de yine erken doğum ve suların erken gelmesine sebep olabilir. Bu nedenle, gebeler ciddi fiziksel zorluklara maruz kalabilecekleri mesleklerden kaçınmalıdır. Yeterli dinlenme süreleri sağlanmalıdır. Önceki gebeliklerinde prematüre doğum yapan kadınların olabildiğince fiziksel stresten kaçınmaları yerinde olur.

Egzersiz

Genelde, gebeler için egzersiz kısıtlaması gerekli değildir. Ancak aşırı yorgunluk ve kendine veya bebeğe zarar verecek risklerden kaçınmak gerekir. Hareketsiz bir yaşam, gebeliğe bağlı hipertansiyon, erken doğum riski, plasenta previa, çoğul gebelikler, ileri kalp ve damar hastalığı olanlar, kanamalı gebeler, rahim ağzı yetersizliği nedeniyle serklajı olan gebelere tavsiye edilir ve bu kişiler kesinlikle egzersiz yapmamalıdır. Ağır kansızlık, kalpte aritmi, kronik bronşit, kötü kontrollü diyabet, aşırı kilolu veya zayıf gebeler, kötü kontrollü hipertansiyon, hipertiroidi, ortopedik sorunlar, epilepsi ve aşırı sigara kullanımı da egzersize sakınca oluşturabilir.

Balık Tüketimi

Balık, mükemmel bir protein kaynağıdır. Doymuş yağ asitleri düşük iken, bol miktarda omega-3 yağ asitleri içerir. Yapılan bir çalışmada haftada 340 g’dan fazla deniz ürünü tüketimimin gebelik sonuçları üzerine yararlı etkileri gösterilmiştir. Ancak, neredeyse tüm balıklar eser miktarda da olsa civa içerdiği için gebe ve emziren kadınların özellikle de kılıç balığı, uskumru, ton balığı ve orkinozdan derin deniz balıklarından kaçınmaları gerekmektedir.

Yolculuk

Otomobil yolculuğunda emniyet kemeri karın altından ve üst kalçayı çaprazlayacak şekilde yerleştirilmeli ve rahat olmalıdır. Omuz bölümü göğüslerin arasına gelmelidir.

Uçak Yolculuğu

Sağlıklı gebelerde 36’ncı gebelik haftasına kadar herhangi bir zararlı etkisi yoktur. Yolculuk esnasında saatte bir yürüyüş, rahatlatıcı hareketler yapılmalıdır.

Cinsel İlişki

Sağlıklı gebelerde zararsızdır. Düşük ve erken doğum riski olduğunda cinsel ilişkiden kaçınılmalıdır.

Diş Bakımı

Gebelik öncesi diş muayenesi mutlaka yapılmalı ve iyi bir diş hijyeni konusunda gebe teşvik edilmelidir. Kötü ağız sağlığı, erken doğumdan sorumlu olabilir. Gebelikte diş röntgenleri de dahil tüm diş tedavileri bir engel yoktur.

Aşılanma

Difteri, tetanoz gibi aşıların gebelik sırasında yapılmasında sakınca yoktur ve özellikle de aşılanmalıdır. Grip aşısı, grip mevsimi süresince gebe olabilecek tüm kadınlara yapılmalıdır. Gebeliğinde aşılanan kadınların çocuklarının ilk 6 ay içinde grip ve solunum yolu hastalığı riskinde %63 azalma tespit edilmiştir. Diğer bütün aşılar uygun endikasyon olduğunda yarar zarar oranları değerlendirilerek doktor tavsiyesine göre yapılabilir. Kafein: Aşırı kafein tüketimi plasenta kan akımını azalttığı için bebeğin düşük doğum ağırlıklı olarak doğma riski artar. ABD Diyetisyenler Birliği, gebelik boyunca kafein alımını günlük 500 mg’dan az olacak şekilde sınırlandırmıştır (2 fincan kahve).

Bulantı ve Kusma

Gebeliğin başlangıcı ile 14-16’ncı haftalara kadar devam eder. Bazı kişilerde kanser kemoterapisi gören hastalarınkine benzer karakter ve yoğunlukta olduğu şeklinde tanımlanır. Tedavi ile nadiren tam olarak iyileşir, genellikle rahatsızlık hissi biraz azaltılabilir. Sık aralıklarla az yeme, doyunca yemeği bırakma önemlidir. Zencefil ve B6 vitamini içeren bira mayası ve mayalı ekmek, tedaviye destek amacıyla kullanılabilir. Aşırı durumlarda hastanede tedavi edilmesi gerekebilir.

Sırt Ağrısı

Belli dereceye kadar gebelerin %70’de vardır. Aşırı gerilme veya yorgunluk, aşırı eğilme, ağır kaldırma veya yürüme sonrası hafif derecede ağrılar olabilir. Kilolu olmak da bel ağrılarını artırır. Ağrılı kadınların yerden bir şey alırken eğilmeden çömelerek alması, otururken sırtlarını bir yastık ile desteklemeleri, yüksek topuklu ayakkabılardan kaçınmaları ağrıları azaltabilir. Şiddetli ağrı durumlarında, kuyruk sokumu ve kalçaya vuran ağrılarda mutlaka ortopedik muayene yapılmalıdır.

Varisler

Genellikle yapısal yatkınlığa bağlı olarak gelişir. Uzun süre ayakta durma, gebelik, aşırı kilo ve ilerleyen yaşla birlikte artar. Bacakların yükseltilmesi, elastik çorapların kullanılması ilk aşamada yapılacak tedavilerdir. İleri durumlarda ilaç tedavisi veya nadiren cerrahi müdahale gerekebilir.

Hemoroidler

Makattaki venlerin varisleridir. Lokal ilaç tedavileri, sıcak uygulamalar ve dışkı yumuşatıcı ilaçlar ile tedavi edilirler. Hemoroidlerdeki ağrılı ve iltihaplı kan pıhtılaşmalarında cerrahi tedavi yapılabilir.

Mide Yanması

Yemek borusuna mide içeriğinin geçmesi sonucu oluşur. Az ve sık yeme, eğilme ve düz yatmaktan kaçınma ile hafifletilebilir. Gerekli durumlarda ilaç tedavisi yapılabilir.

Aşırı Tükrük Salgısı

Bazı gebelerde ortaya çıkar. Nişastalı besinler tükrük salgısını artırabilir. Sık tükürme gereksinimi oluşan bazı gebelerde havuç, salatalık, naneli veya zencefilli pastiller faydalı olabilir.

Uykusuzluk ve Yorgunluk

Gebeliğin erken dönemlerinde birçok kadın yorgunluk ve uykusuzluk çeker. Progesteronun uyku getirici etkisi vardır ama REM uykusu denilen kaliteli uyku dönemi azalır ve dinlenmemiş şekilde kalkar. Buna bağlı olarak sabah rahatsızlıkları ortaya çıkar. Gün boyunca kısa uykular ve yatarken hafif rahatlatıcı ilaçlar faydalı olabilir.

Akıntı

Gebelikte artan östrojene bağlı olarak rahim ağzı ve vajen salgısının artması sonucu oluşur. Aşırı miktarda, kokulu ve renkli olanlar enfeksiyona bağlı olabilir ve tedavi edilmelidir.

Kordon Kanı Bankacılığı

Çocuklarda ve erişkinlerde kan kanserleri ve bazı genetik hastalıkları tedavi etmek için göbek kordonundan elde edilen kanın transplantasyonu yapılabilmektedir. İki çeşit kordon kanı bankası bulunur. Genel bankalar, kan ürünleri bağışına benzer şekilde, akraba ya da akraba olmayan alıcıların kullanımı için bağış yaparlar. Özel bankalar ise, gelecekte kişinin kendi ihtiyacı olabileceğini düşünerek kök hücre depolanması yapılması için kurulmuştur ve bu bankalar ilk uygulama ile yıllık depolama için ücret alırlar. Ancak, alıcıda bilinen bir endikasyon olmadan saklanmış kordon kanı kullanılarak çok az transplantasyon yapılmıştır ve kordon kanının verici çiftin çocuğunda veya bir aile üyesinde kullanılma olasılığının çok düşük olduğu düşünülmektedir. Bu nedenle gebeler, kordon kanının bankada saklanması konusunda yeterince bilgi sahibi olduktan sonra karar vermelidirler.