Histerektomi, uterusun (rahmin) çıkarılması ameliyatıdır. Kadınlarda uygulanan cerrahi işlemlerden biridir. ABD’de sezeryandan sonra en sık başvurulan cerrahi girişimdir. Uterus myomları, düzensiz kanamalar, adet ağrılarının şiddetli olması, kasık ağrıları, rahim sarkması, kanser öncesi belirtiler ve doğum komplikasyonları histerektomiyi gerektirebilir. Histerektomi kararı hasta ve doktorun birleşerek vermesi gereken bir karardır. Bir çok hasta için histerektomiye gidiş kararı çok ani olabilir. Hastalar anestezinin ve cerrahinin potansiyel riskleri ile karşılaşırlar. Yapılan araştırmalar histerektominin bir çok hastada psikiyatrik bozukluk ve azalmış cinsel fonksiyonlara yol açmadığını göstermektedir.

Histerektomi Nedir?

Cerrahi bir operasyon ile rahmin çıkarılmasıdır. Bu işlem batın yoluyla ya da vajinal yolla yapılabilir. Bu seçim, operasyona neden olan hastalığa, kişinin anatomik yapısına, cerrahın tercih ve deneyimine bağlıdır. ABD`de sezeryandan sonra en sık başvurulan cerrahi girişimdir.

Histerektomi Ameliyatının Sıklığı Nedir?

Histerektomi hızı her yaştan kadında binde 6 ile 8 oranındadır. Bu grup içinde, 20 ile 49 yaş arası kadınlarda daha sık görülür.

Histerektomi Ameliyatının Nedenleri Nelerdir?

• Uterus (rahim) myomları: Histerektomi için en önde gelen neden uterusun (rahimin) myomlarıdır. Endikasyonlar hastanın yaşı ile ilgili olarak değişir. Uterus (rahim) myomları kadınlarda en sık karşılaşılan tümörlerdir ve bu yüzden histerektomilerin çok geniş bir bölümünden sorumludurlar. Myomlar için histerektomi uygulanması kararı genellikle anormal kanama, pelvik ağrı veya bası gibi şikayetlerin tedavi gerekliliğine dayanmaktadır.
• Düzensiz kanamalar: Histerektomilerin yüzde 20’sinde endikasyon hormanal nedenlere bağlı düzensiz kanamalardır. Bu tür hastalarda ilaç tedavisi etkili olmazsa veya hasta ilaç tedavisini kabullenemezse ameliyat düşünülür.
• Adet ağrılarının şiddetli olması (inata dismenore): Adet ağrıları hastanın günlük yaşamını sekteye uğratıyorsa ilaç tedavisi başarılı olmazsa ve hasta çocuk doğurmak istemiyorsa histerektomi düşünülebilir.
• Kasık ağrıları, rahim sarkması, kanser öncesi belirtiler: Uterusdan (rahimden) kaynaklandığı düşünülen kasık ağrıları, rahim ağzında görülen kanser öncüsü lezyonlar, rahimin sarkması olgularında histerektomi yapılabilir.
• Doğum kompliksyonları: Acil histerektomiler daha ziyade doğumla ilgili komplikasyonlarda uygulanır. Doğum sonrası rahim kanamasının durdurulamaması (atoni), tamir edilemeyen rahim yırtıkları, bebeğin eşinin-plasentanın ayrılmaması (plasenta acreata ve inkreata) olgularında gerekli olabilir.
• Ayrıca; Endometriozis (uterus içinde bulunması gereken zarın uterus dışında bulunması), rahim ve yumurtalık kanseri, iyi huylu yumurtalık tümörlerinde histerektomi yapılabilir.

Histerektomi Nasıl Yapılır?

Histerektomi iki şekilde uygulanabilir: Karından (abdominal) ve vajinal yoldan. Histerektomilerin yüzde 75’i abdominal (karın) yolundan yapılır. Hastanın hangi yöntemle ameliyat edileceğine kişiye göre karar verilir. Abdominal histerektomide komplikasyon görülme oranı, vajinale göre daha fazladır.

Ameliyat Sonrası Hasta Bakımı Nasıldır?

İdrar kesesinin travmatize olmasından dolayı hastanın idrar yapması zor olabileceğinden idrar sondası ameliyat sonrası 18-24 saat süreyle takılı bırakılır. Ameliyat günü hastanın ağızdan beslenmesi yasaklanır. Barsak hareketleri başladıktan sonra sıvı gıdalarla beslenmeye başlanır. Hastanın sindirebileceği şekilde katı yiyecekler diyetine eklenir. Hastanın erken ayağa kaldırılması damar tıkanıklığı ve zatürre riskini azaltır. Dikişlerin tam iyileşmesi için hasta ameliyattan sonraki 6 hafta içinde 10 kilodan fazla ağırlık kaldırmamalıdır. Ameliyat sonrası 6 hafta içinde cinsel ilişki tavsiye edilmez. Hasta tam iyileşene kadar araba kullanması tavsiye edilmez. Bunlar dışında hasta kendini iyi hissettiği sürece normal hayatını sürdürebilir.

Histerektomi Ameliyatı Geçiren Hastalar Nelere Dikkat Etmelidirler?

İlk ve ikinci hafta çok yorucu aktivitelerden kaçınmalı ve aktivite seviyesini yavaş yavaş arttırmalıdırlar. Ağır kaldırmaktan ve cinsel ilişkiden doktor tarafından söylenecek zamana kadar kaçınmalıdırlar. Banyo; duş alma ve dökme suyla yıkanma şeklinde olmalıdır. Düzenli bir diyet izlenmelidir. İdrar ve gaita yaparken ıkınmaktan kaçınılmalıdır. Eğer vajinal kanama veya ateş olursa doktora haber verilmelidir.

Histerektomi Kararı Nasıl Verilir? Bu Süreçte Hastanın Aydınlatılması Gereken Noktalar Nelerdir?

Histerektomi kararı hasta ve doktorun birleşerek vermesi gereken bir karardır. Bir çok hasta için histerektomiye gidiş kararı çok ani olabilir. Hastalar anestezinin ve cerrahinin potansiyel riskleri ile karşılaşırlar. Hasta eğer menopoz öncesi dönemde ise adet görme ve çocuk doğurma yeteneğinin kaybıyla da buna adapte olmak zorunda kalır. Birçok kadının ilgilendiği nokta ameliyatın hastanın dişiliğini kaybetmesine, cinsel doyumu azaltmasına ve kocası ile arasındaki kişisel problemlerin artmasına neden olup olmayacağıdır. Üreme organlarının kaybına ilişkin üzüntü diğer karın içi organlarının kaybına göre fazladır. Hastanın ameliyattan sonra kendini kötü hissetme olasılığını en aza indirmek için ameliyat öncesi bilgilendirme ve hastayı hazırlamak önemlidir. Yapılan araştırmalar histerektominin bir çok hastada psikiyatrik bozukluk ve azalmış cinsel fonksiyonlara yol açmadığını göstermektedir.

Histerektomi Sonrası

Histerektomi sonrası kadın adet göremez. Histerektomi sadece rahmin çıkarılmasıdır. Birlikte yumurtalıklar çıkarılmadığı takdirde adet görülmediği halde menopoza ait belirti ve komplikasyonlar oluşmaz. Şayet birlikte yumurtalıklar da çıkarılmış ise operasyon sonrası cerrahi menopoz tablosu gelişir ve hormon replasman tedavisi hemen başlatılmalıdır.